Kilis
Yüzölçümü: 1.243 km²
il Merkezi Nüfusu: 84.184 (2011)
Toplam Nüfusu: 124.452 (2011)
il Trafik No: 79
il Telefon Kodu: 348
Kilis ili Tanitimi
Güneydogu Anadolu Bölgesinde bir sinir sehri olan Kilis, tarihi höyükleri, kaleleri camileri ve kebaplari ile görülmesi gereken bir ildir.
içeler: Kilis (merkez), Elbeyli, Musabeyli, Polateli
CogrAFYA
Gaziantep platosunun güneybatIsinda yer alan Kilis'te yaklagik 7600 hektarlik saha ormanlarla kaplgdir. Zeytin ve bascilik baglica tarim ürünleridir. Ayrica bitki örtüsünde kizilçam, kermez megesi, palamut megesi, pinar megesi, tespih asaci, ardiç, sakiz asaci, melengiç, antepfIstigi ve sumak yer alir.
Kilis av hayvanlari Bakimindan zengin bir potansiyele sahiptir.
iklim genel karakterleri itibariyle Akdeniz iklimi içinde yer alir. yazin sicak ve kurak, kisin soguk ve yagisli geçer.
Kilis ili Tanitimi
TariHÇE
Orta Tunç Çagi'na kadar uzanan eski bir yerlegim merkezi olan Kilis ve Çevresine Hurriler, Mintanni, Asur, Hitit, Pers, Makedonya, Roma ve Osmanlilar hakim olmuslardir. Kilis 1995 yilinda il olMustur.
Kültür ve Turizm
GEZ? VE MEsirE YERleri
Karatas Parki (Cumhuriyet Parki)
Akpinar
Sögütlüdere
Kilis ili Tanitimiravanda Kalesi:
Kale, Kilis'in 24 km kuzeyinde bulunan Polateli ilçesine bagli Belenözü Köyünün yanindadir. Etrafi açik, ufuklara hakim bir dagin sivri tepesine kurulMustur. Dagin eteginden Afrin Çayi geçmektedir. Dagin tepesi oyulmak suretiyle yapilan kalenin bugün ayakta kalan kismi iç kaledir. dis kale duvarlarinin bazi yerlerinde döküntüler ve temeller kalmistir. Hititlilere kadar uzanan eski bir tarihi vardir. Bizans eseri oldusu ifade edilen kaleye islami devirlerde ilaveler yapilmistir.
Höyükler
Oylum Höyük:
Oylum höyük, Anadolu,Suriye,Mezopotamya arasinda yer alan oldukça büyük bir höyüktür. Stratejik bir konumda bulunan höyük her dönemde iskan görmüs bu nedenle arkeolojik açidan son derece önem tasimaktadir.
Ayrica Kilis ilindeki Höyükler söyle siralanmaktadir. ÇATAL HÖYÜK, KUMSURUN HÖYÜK, LEYL?T HÖYÜK, YAVUZLU HÖYÜK, sinNAP HÖYÜK, BELENTEPE HÖYÜK, POLATBEY HÖYÜK, KARAMElik HÖYÜK, MURAT HÖYÜK, TaglIBAKIR HÖYÜK, KUMLUDERE HÖYÜK, ÇÖRTEN HÖYÜK olarak siralanmaktadir.
Cami VE MESC?TLER
Osmanli Devleti kayitlarina göre Kilis'te 55 cami, 10 mescit bulunmakta. Ama bunlardan 11 cami, 2 mescit günümüze ulasabilmis; 13 cami sonradan yapilan onarimlarla özgünlügünü yitirmis; 31 cami de tamamen yok olMustur.
Ulu Cami, Alacali Cami, Akcurun Camisi ve Ali Çavus Camisi Osmanli Dönemi öncesi yapilardir.
Bu dönem yapilarindan Ali Çavus Camisi’nin adi kalmis; Alacali Cami onarimlarla özelligini yitirmis olup; özgünlügünü koruyarak günümüze ulasabilen sadece Ulu Cami ile Akcurun Camisinin minaresidir.
Diser cami ve mescitler Osmanli ve Cumhuriyet Dönemi yapilaridir.
Osmanli Dönemi Öncesi Yapilar
Ulu Cami (Cami-i Kebir)
Akcurun Camisi
Alacaci Camisi (Katran Camisi)
Osmanli Devleti Döneminde Yapilan Camiler
Tekye Camisi (Tekye Camisi)
Haci Dervis Camisi
Kadi Camisi (Kara Kadi Camisi)
Muallak Camisi (Hasan Bey Camisi)
Hindioglu Camisi
Çalik Camisi
Pirlioglu Camisi
Hasan Attar Camisi
Zeytinli Camisi
Cüneyne Camisi
seyh Hilal Camisi (seyh Ahmet Camisi)
seyh Süveden Camisi (Haci Özbek Camisi)
Tabakhane Camisi
Murtaza asa Camisi
seyh Süleyman Camisi ( seyhler Camisi)
Kürtler Camisi
minARELER
Mehmet Pasa Camisi Minaresi
seyh Camisi Minaresi
TEKKE VE ZAviyELER
surahbil Bin Hasene (?ör Habil Hasene) Zaviyesi
seyh Efendi Tekkesi (Nakiibendi Tekkesi)
MEVLEV?HANELER
Tekke Mevlevihanesi (Tekye Mevlevihanesi)
TÜRBELER
hiristiyan Bizans ile Müslüman Arap Devletleri arasinda kalan yöre topraklari, din amaçli pek çok kanli çatiimaya mekan olMustur. Kilis ve yöresindeki türbelerin çogu, bu kutsal amaç usrunda sehit olMus din ulularina aittir. Kilis'te meshedlik (sehitlik) adi verilen mahalle, bu yörelerden biri olup, geçmis yillarda buradan geçen Kilisliler, ölenlere saygi geregi ayakkabilarini çikarirlarmis.
seyh Mansur Türbesi
seyh Muhammed Bedevi Türbesi
?em' un Nebi Türbesi (Küt Küt Dede Türbesi)
HAMAMLAR
Kilis'te taginmaz kültür varligi olarak günümüze ulasan bes tane hamam vardir. Eskiden bu hamamlar, kati evsel atiklarin (yöredeki adi külhan zibili) yakilmasiyla Isindigindan (külhanda yanan zibilin külüne kursümbül / kursünbül denir; duvar sivasinda ve damlarda dolgu malzemesi olarak kullanilir) ve kentte bugünkü gibi vahii çöp deponi alani olmazmis. Bu aliskanlik yöre agzinda külhan zembili (külhanda yakilacaklarin dolduruldusu hasirdan yapilmis araç), külhan zibili (hamamda yakilmak üzere toplanan kati atiklar), külhan ?ilifi (külhanda yakilacaklarin dolduruldusu kildan yapilmis büyük torba), külhanci egegi (külhan zibili ve külhan ?ilifi tagiyan egek) gibi söz öbekleri dogurMustur.
Belirttigimiz bu hamamlar haç planli, dört eyvanli ve köse hücreli olup; hepsinde, sogukluk, iliklik, sicaklik bölümleri vardir. Kilis'teki hamamlarda bir de mAgdas adi verilen su tekneleri bulunmaktadir. Farkli din ve inançli kigilerle birlikte yasayan Kilisli bu mastaslari Yahudilerin kullanmasi için yapmis, yaptirmistir.
Eski Hamam
Hoca Hamami
Pasa Hamami
Hasan Bey Hamami (Çukur Hamami)
Tuslu Hamami (Yeni Pasa Hamami, Daltaban Pasa Hamami)
KASTELLER
Akcurun Kasteli :
ayinönü Kasteli :
Küçük Çasi Kasteli :
Kurdaga Kasteli :
Ispir Pasa Kasteli :
Eski Hamam Kasteli :
Ne Yenir?
Geleneksel kültürü yansitan yöresel yemeklerin tadi ve görüntüsü ile oldukça etkileyicidir. Kilis'te yapilan kebap çEgitleri özel baharatlarla tatlandgrilarak dumani üstünde servis yapilmaktadir.
Kilis ili Tanitimi
Kilis Tava: kiyma, biber, sogan ve patates kullanilarak yapilir.
Kilis mutfagi kendine has yemekleriyle zengin bir yapiya sahiptir. Yemekler, “günlük pisen yemekler” ve “özel günlerde yapilan yemekler” olmak üzere ikiye ayrilir. Yemeklerin temelini et ve bulgur olusturur. Bunun yaninda sebze agirlikli yemeklerde mevsimine uygun olarak yapilmaktadir, yemegin özelligine göre çEgitli baharatlar kullanilir.
Kilis Tava, Ekiili Malhita, Lebeniye, Oruk, Züngül, Burma Tatlisi, Peynirli irmik Tatlisi,hilmahii, Sucuk HapIsasi, Kilis Kebabi, terübe, Haytayla, Katmer, Gerebiç, Bulamaç, Kabak Basti… yenilebilecek bazi yemek çEgitleridir.
YAPMADAN DÖNME
Dogal güzellikleri ile ünlü Kilis'in mesire yerlerini gezmeden,
Kilis pekmezinin ve yöresel kebap çEgitlerinin tadina bakmadan,
ilde bulunan tarihi höyükleri, camileri ve Ravanda Kalesini ziyaret etmeden
...Dönmeyin.
|