[k@rcicegi]

Diyarbakir Yüzölçümü: 15.355 km² il Merkezi Nüfusu: 875.069 Toplam il Nüfusu: 1.570.943  (2011 yili) il Trafik No: 21 il Telefon Kodu: 412 Diyarbakir ili Tanitimi Hakkinda Bilgi Isinin 40-50 dereceye vardigi yaz günlerinin bunaltici sicakligindan kurtulmak amaciyla gelisen düz damli evleri ile tipik yöre mimarisinin günümüzde de yasatildigi Diyarbakir, uzun surlari, Malabadi Köprüsüyle görülmesi gereken bir ildir. Diyarbakir ili Tanitimi CogrAFYA Diyarbakir, Güneydogu Anadolu Bölgesi'nin orta kIsminda, Elcezire'nin (Mezopotamya) kuzeyinde yer almaktadir. Doguda Siirt ve Mus batida Sanliurfa, adiyaman, Malatya kuzeyde Elazig ve Bingöl güneyde ise Mardin illeri bulunmaktadir. Diyarbakir, yeryüzü sekilleri açIsindan genelde daglarla çevrili, ortasi hafif çukurlagmis görünümündedir. il, Güneydogu Toroslarin kollariyla çevrilidir. ilin en yüksek dagi Mus singri yakinindaki Anduk daggdir (2830 m.) Diyarbakir ilinde sert ve kurak bir yayla iklimi hakimdir. TariHÇE Diyarbakir tarihinin, önceleri M.Ö.3000 yilina kadar uzandigi bilinirken, son zamanlarda Çayönü kazilari ile yapilan arastirmalar sonucunda uygarlik geçmiginin M.Ö.7500 yillarina kadar uzandigi belirlenmistir. Diyarbakir ve çevresinde Hurriler, Mitanniler, Hititler, Asurlar, Medler, Persler, Büyük Iskender, Romalilar, Bizanslilar, Araplar, Selçuklular ve Osmanlilar hüküm sürmüstür. Diyarbakir ili Tanitimi ilçELER: Diyarbakir ilinin ilçeleri; Bismil, Çermik, Çinar, Çüngü?, Dicle, egil, Ergani, Hani, Hazro, Kocaköy, Kulp, Lice ve Silvan'dir. egil: Zengin bir geçmise sahip olan egil ilçesi tarih içinde de önemli bir yer isgal etmistir. Asur Kalesi'nin adindan da anlaislabilecegi gibi Asurlularin da ötesine ulasan bir geçmigi vardir. Çermik: Diyarbakir'in kuzeybatIsinda olan Çermik, kaplicalariyla taninmis ünü tüm yurda yayilmis güzel ve yemYesil bir ilçemizdir. Dünyanin her yanindan insanlar sifa bulmak amaciyla bu kaplicalara gelirler. ilçenin eski kalesi, Alaaddin Camii, Abdullah Pasa Medresesi Haburman Köprüsü efsanevi Gelin Dagi, Seyfullah Bey Hamami ve Ali Dede ÇEgmesi ilk anda görülmesi gereken ünlü yerlerindendir. Hani: Diyarbakir'in 90 km. kuzeydogusunda Bingöl-Diyarbakir karayolu üzerinde daglik bir yerlegim yeridir. Hani ilçesinde 13. yy.da yapildigi sanilan Hatuniye Medresesi ve 15. yy.da yapilan Ulu Cami bir Selçuklu eseridir. Kulp: Kulp, Diyarbakir'in en uzak ilçesidir. Ürettigi nefis ballariyla taninan Kulp, Kâfurum Kalesi, Kanikan Masaralari, Kale-i Ulya, Ciksi Kalesi, Büyük Kaya, imami Gazali Türbesi ve çok eski oldusu sanilan Bahemdan köyü gibi eski eserleriyle de genis bir tarihi zenginlise sahiptir. Kocaköy: Kocaköy'ün ne zaman kuruldusu bilinmemektedir. ilçede birçok höyük ve masara bulunmaktadir. Lice: Diyarbakir'in 95 km. kuzeyinde tarihi bir yerlegim merkezidir. Efsanesi dünyaca bilinen, çEgitli ülke ve sehirlerin sahip çiktigi Eshab-ül Kehf masarasinin asil efsanede geçen Dakyonus sehri tüm özellikleriyle Diyarbakir'in Lice ilçesi yakinindadir. Silvan: Kurulus tarihinin Diyarbakir kadar eski olan Meyyafarikin uygarliginin begigi olan bir ilçedir. Dünyanin önemli eserlerinden Malabadi Köprüsü, Silvan Kalesi, Kulfa Kapisi ve çEgitli tarihi camilerin yer aldigi tepeden tirnasa tarihle doludur NASIL GgdiLgri Karayolu: Diyarbakir'dan hemen hemen Türkiye'nin her yerine otobüs ile yolculuk mümkündür. Otogar sehir merkezindedir. Yolcular sehir içi minibüsleri ile taginmaktadir. Havayolu: Havalimani: sehir merkezine uzakligi 3km.dir. Her gün düzenli olarak Ankara ve Istanbul'a uçak seferleri bulunmaktadir. GEzilECEK YERLER Müzeler ve Örenyerleri Müzeler Diyarbakir Müzesi Örenyerleri Çayönü - Ergani/Sesverenpinar Üçtepe - Bismil/Üçtepe Hassuni Masarasi - Silvan/Merkez Hilal Masarasi - Ergani/Sesverenpinar Surlar Diyarbakir Surlari: Çin Seddi'nden sonra en uzun sur olmasi ile ünlenen Diyarbakir Surlari 5.5 km uzunlusunda ve 7-8m yüksekligindedir.16 kalesi ve 5 çikis kapisi olan siyah bazalt surlar, kentin en ilgi çekici yeridir. Ortaçag askeri mimarisinin muhtesem örnesini olusturan bu surlar yazitlar ve kabartmalarla dekore edilmistir. M.Ö. 349 yilinda Bizans imparatoru Costantinus tarafindan yenilenen surlarin yapilig tarihi tam olarak bilinmemektedir. Çayönü buluntulari: Diyarbakir'in 65km kuzeybatIsinda Elazig karayolu üzerinde Ergani ilçesinde bulunan Çayönü antik kenti cilali tas devrine yani günümüzden yaklagik 9000 yil öncesine dayanmaktadir. Bu yerlegim yerinin ilk yerlegik hayata geçilen yerlerden biri oldusu saptanmistir. Çayönü ilkel yerlesmesinde çikartilan ögütme taglari, çakmak tagi, kemikten ve bakirdan yapilan çEgitli aletler Diyarbakir Arkeolojik Müzesi'nde sergilenmektedir. Köprüler Malabadi Köprüsü: Silvan ilçesi yakinlarinda Batman çayi üzerindedir. Dünyadaki tas köprüler içinde kemeri en genis olangdir. Cami ve Kiliseler Tarihi ve mimari özellikleri ile muhtesem olan Ulu Cami, Nebi Cami ve Safa Cami Diyarbakir'in en ünlü camilerdir. Selçuklu Sultani Melik sah tarafindan yaptgrilan Ulu Cami, orijinal dizayni ve hem Bizans hem de daha eski mimari malzemeleri kullanmasi ile ilginç olup Türkiye'nin en eski camilerindendir. Diyarbakir'in 77 km dogusunda, Silvan'da 1185 yilinda yapilmis, zarif görünümlü Ulu Cami, kemer kapilari ifade eden ince tas kabartmalari ile görülmeye degerdir. Diyarbakir Cami ve Kiliseleri Diyarbakir'in önemli kiliseleri arasinda Mart Thoma, Meryem Ana, Kirklar Kilisesi ve Mart Pityon Kilisesi sayilabilir. Meryem Ana Kilisesi, sehirde kalan az sayidaki Süryani cemaati tarafindan halen kullanilmaktadir. Ulu Cami (Merkez): Islam dünyasinda beginci Harem-i serif olarak bilinmektedir. Diyarbakir Islam ordularinca fethedildikten sonra, ildeki en büyük hiristiyan tapinagi Mar-Tama kilisesi, M.S. 639 yilinda camiye çevrilmistir. 1091'de Büyük Selçuklu Sultani Melikiah zamaninda tamir ettirilmistir. 1115 tarihinde meydana gelen deprem ve yanginda büyük hasar gören cami, 1240 yilinda halkin yardimiyla onarilmistir. Avlusundaki cadirvanlari, çEgitli devirlere ait kitabeleri yönünden büyük deger tagiyan bu ilk Islam yapisi, kara taglarla inia edilmistir. Anadolu'nun en eski camisi olan Ulu Cami, çevresindeki iki medrese ve Diser yapilarla anitsal yapilar toplulusu olarak günümüzde de dikkat çekmektedir. Plan olarak 705-715 yillarinda inia edilen Sam'daki Ümmiye ve Emevi camilerine benzemektedir. Behram Pasa Cami (Merkez): 13. Osmanli Valisi Behram Pasa tarafindan yaptgrilan cami, Osmanli mimarisinin en güzel örneklerindendir. Caminin çok süslü minberi bir sanat harikasidir. seyh Matar Cami (Merkez): Dört ayakli minare ve cami, Akkoyunlu eseri olup 1500 yilinda Sultan Kasim tarafindan yaptgrilmistir. Minare yekpare tas sütun üzerinde dört köseli olarak inia edilmistir. Sütunlarin üzerinde fgrinlanmis asaç kullanilmasi da minarenin özelliklerinden biridir. Bir inanisa göre yedi defa sütunlarin arasindan geçenin dilegi kabul edilirmis. Safa Cami (Merkez): 1532 yilinda yapilan cami, Akkoyunlu eseridir. Eskiden bir kilif içinde muhafaza edildigi söylenen minaresi oldukça zariftir. Meryem Ana Kilisesi (Merkez): VI. yy.dan kalma olup, zamanla birçok onarim görmüstür. Bizans devrinden kalma mihrabi, Roma biçimi kapisi ilgi çekicidir. Kilisede bazi azizlerin türbesi bulunmaktadir. Süryani Kadim Yakubi mezhebine ait olan kilisede bazi azizlerin tasvirleri bulunmaktadir. Hanlar, Kervansaraylar Diyarbakir, Tarihi ipek Yolu'nun merkezlerinden olmasi sebebi ile önemli hanlara sahiptir. Deliller Hani, Hasan Pasa, Çiftehan ve Yeni Han'da geçmiste oldusu gibi günümüzde de hali, kilim ve gümüs isleme satan dükkanlar bulunmaktadir. Kervansaray Mimarisi ve iç yapisi ile görülmesi gereken yerlerden biri olan Kervansaray, bugün restore edilerek otel haline getirilmistir. Kaplicalar Çermik Termal Turizm Merkezi Yeri: Diyarbakir-Çermik ilçe merkezinin dogusunda yer alir. Suyun IsIsi: 48oC PH Degeri: 6,3 Özellikleri: Bikarbonatli, Klorürlü, Karbondioksitli, Hidrojen Sülfürlü ve kIsmen radyoaktif bir bilegime sahiptir. Yararlanma sekilleri: içme ve banyo kürleri Tedavi Ettigi Hastaliklar: Romatizma, deri, solunum yolu, kadin, eklem ve kireçlenme gibi hastaliklara olumlu etki yapar. Konaklama tesisleri mevcuttur. NE YENgri Devasa boyutlardaki karpuzu ile taninan Diyarbakir, yemek kültürü açIsindan da oldukça zengindir. Akiamin geç saatlerinde, tezgahlarda satilan cartlak kebabi olarak bilinen ciser kebabi geleneksel yemekleri arasindadir. Diyarbakir'in en agir yemeklerinden olan kibebumbar, iskembe ve basirsaklarin et, pirinç, nane, biber ve tuz karisimi ile pigirilir. Bunlarin yaninda içli köfte, çis köfte, bulgur piLAVi, kaburga, keskek, Kibukudur, lebeni, tatlilardan ise burma kadayif ve Nuriye tatlisi ünlüdür. Üzümden yapilan pestil ve sucuk, otlu peynir, örgü peynir, sumak çokça yenen Diser yiyeceklerdir. Diyarbakir'dan Yemek Tarifleri Patlican meftunesi HazirlanIsi: Bir tencere içinde Yagda gerekli miktarda et iyice kizartilir, dogranmis sivri biber ilave edilir. Daha sonra salça ve pul biber iyice kizartilir. Az tuzlu suda dogranmis patlicanlar bolca yikanip tencereye konur. Biraz pigirilir, dogranmis domatesler ilave edilir. Bir müddet sonra yemek kaynadiktan sonra, bir miktar süzülmüs sumak suyu ilave edilir. Yemek kaynatilir. Pistikten sonra ocaktan alinir. Ezilmis sarimsak yemege katilir, servise sunulur. Ekiili etli dolma HazirlanIsi: Dolma içi: Kuyruk tarafindan seçilen yagli etler küçük küçük dogranir, dogranmis sogan, sivri biber, domates, pirinç, baharat, tuz, pul biber, salça, sivi Yag ile süzülmüs sumak suyu ile karistirlip dolma içi hazirlanir. Daha sonra haglanmis lahana ve oyulMus patlican, kabak ve domateslerin içine doldurulup tencereye dizilir. Süzülmüs sumak suyu yeteri kadar ilave edilir, dolmalarin daislmamasi için yassi bir tas dolmalarin üzerine konur. Kaynayincaya kadar pigirilir. Ocaktan alinir, tencerenin kapagi 15 dakika kadar açilmaz. Daha sonra servis yapilir. içli köfte Köfte içi hazirlanmasi: YaIsiz kiyma, ufak dogranmis kuru sogan, pul biber, baharat, kara reyhan ve maydanoz iyice kizartilip pigirilir ve sogumaya Birakilir. Bulgurun hazirlanIsi: Köftelik bulgur ile dösme Kirsntisi birbiriyle karistirlip biraz tuz ve sicak su ilave edilir. Yarim saat Birakilir, köftelik hamur haline gelir. Köftelik iyice yogrulur. Hazirlanan hamur yumurtadan küçük sekilde ayrilir, köfte içi açilir. Pigirilmesi: içi açilan köftelere hazirlanan iç doldurulup kapatilir. Kaynatilan suyun içine köfteler Birakilir. Köfteler kaynayan suda haglanmis olarak su yüzüne çikarsa pismis olur. Daha sonra yumurtalar Kirslip çirpilir ve haglanmis köfteler yumurtaya batgrilip tavada kizartilir servise hazir hale gelir. NE ALINIR? El sanatlari, hasir bilezik, kinis gerdanlik, gümüs islemeli nalin ve çekmeceler kuyumcularin begenilen ürünleridir. Köylerden el dokumasi hali ve kilim üretimi yapilmaktadir. YAPMADAN DÖNME Diyarbakir Surlarini gezmeden, Malabadi Köprüsünü görmeden, Eski Diyarbakir Evlerini görmeden Cahit sitki Taranci ve Arkeoloji Müzelerini görmeden, Selim Amca'da kaburga yemeden, meyankökü içmeden, Diyarbakir hasiri almadan ...Dönmeyin.

[Etiketler:]

Etiketler: