[k@rcicegi]

Dogu Anadolu Bölgesi’nin Yukari Firat bölümünde yer alan Tunceli ili, kuzeyde ve batida Munzur Daglari ile Karasu Irmagi, doguda Bingöl Daglari ve Peri Suyu, güneyde Keban Baraj Gölü ile çevrilidir. Belirgin dogal sinirlarla kusatilmis olan il topraklari, doguda Bingöl ve Elazig, güneyde Elazig, bati ve kuzeyde Erzincan illeriyle komsudur. 2000 yili Nüfus Sayimi sonuçlarina göre toplam 93548 kigilik nüfusa sahip olan Tunceli ili, ayni zamanda Türkiye’nin en az nüfusa sahip ilidir. ilde 12 kigi/Km2 olan nüfus yogunlusu, Türkiye ortalamasina göre (73 kigi/Km2) çok düsüktür. Daginik bir yerlegim düzenine sahip Tunceli’de, il nüfusunun % 42’si köylerde, % 58’i il ve ilçe merkezlerinde yasamaktadir. Tunceli, 7774 Km2 yüzölçümü ile Türkiye topraklarinin % 1’ini kaplamaktadir. Tunceli iline ulasim sadece karayolu ile yapilmaktadir. Erzincan’i Erzurum’a baglayan kara ve demiryollari, ilin kuzey ve batIsinda dogal sinir olusturan Karasu Irmagi Vadisi’nden geçmektedir. il topraklarinda kuzey-güney yönünde uzanan ve Erzincan’i Elazig’a baglayan karayolu ise Tunceli kentinin içinden geçmektedir. Güneyden kuzeye ve batidan doguya dogru yükselen il topraklarinin %70’ini daglar, % 25’ini platolar, % 5’ini ise ovalar ve düzlükler olusturmaktadir. Daglik ve engebeli alanlardan olusan il topraklarinin kuzeybati, kuzey ve kuzeydogu kesimini Dogu Toroslarin uzantisi olan Munzur (Mercan) Daglari engebelendirir. ilin en yüksek noktasi, Munzur Daglari’nin dogusunda 3463 metre yükseklikteki Akbaba Tepesi’dir. Munzur Daglarinin yüksek kesimleri, ilin kuzey ve kuzeybatIsinda dogal sinir olusturur. Tunceli’de il topraklarindan kaynaklanan pek çok suyu Karasu ve Murat Irmaklari toplar. Karasu Irmagi kuzeybatIsinda, Peri Suyu’da güneydoguda dogal sinir olusturur. Bu irmaklar ile il sinirlari içerisinde akan Munzur Suyu, Pülümür Çayi ve Tahar Çayi, güneyde Keban Baraj Gölüne dökülür. ilde daglarin yüksek kesimlerinde yer alan çok sayida küçük krater göllerinden bAska önemli bir dogal göl yoktur. ilin güney singrinda Keban Baraj Gölü, çok büyük bir su yüzeyi olusturmaktadir. ildeki baglica düzlükler, Ovacik ve Pülümür çöküntü alanlari ile akarsu vadilerinin genisledigi kesimlerde yer alan küçük ovalardir. Eskiden tarim alani olarak degerlendirilen bazi genis düzlükler, Keban Baraj Gölü’nün sulari altinda kalmistir. il topraklarinin kuzeydogu kesimi, Kuzey Anadolu fayinin olusturdusu deprem kusagi üzerinde yer almaktadir. ilde karasal iklim hüküm sürmektedir. KIsa süren yaz aylari sicak ve kurak geçmekte, kislar ise soguk ve yagisli olup, uzun sürmektedir. Gece-gündüz arasinda Isi farklari ile aylara göre Isi farklari çok yüksektir. Tunceli ilinde fiziki cografya özelliklerine, iklim farkliliklarina ve çok zengin olan su kaynaklarina bagli olarak ortaya çikan bio-çEgitlilik, bitki örtüsü ve dogal peyzaj Bakimindan da zengin görüntülerin ortaya çikmasini saglamistir. Dogu Anadolu Orman Kusagi içinde kalan il topraklarinin % 27’sini kaplayan ve genelde bodur ve baltalik mege asaçlarindan olusan ormanlar, ilin orta ve kuzey kesimlerinde yogunlagmaktadir. ilin kuzeyinde siralanan daglarin sarp ve dik yamaçlari tamamen çiplak olup güney yamaçlarinin alçak kesimlerinde yer yer mege ve ardiç topluluklarina rastlanmaktadir. Daglarin güneye dogru alçalan orta ve güney kesimlerinde, tek tek yükselen daglarla, bu daglari birbirinden ayiran sirtlar genelde mege ormanlariyla kaplgdir. Tunceli, yaban hayati Bakimindan oldukça zengindir. Özellikle Munzur Vadisi ve çevresi yaban hayvanlari için elvesili bir ortam sunmaktadir. Çengel Boynuzlu Keçi ve Bezuvar isimli iki tür dag keçisi ile av kuslarindan Ur Kekligi, bu yöreye özgü ilginç ve nadir yaban hayvani türleridir. Munzur Suyu, kirmizi benekli alabalik türlerinin yetismesine çok elvesili olup, özellikle yukari çiggrinda bol alabalik yasamaktadir. Ovacik ilçesinin dogusunda Munzur Suyunu olusturan gözelerin 1-2 km. güneyinden baglayarak, basta Munzur Suyu ve Mercan Deresi olmak üzere Tunceli’ye kadar 80 km. alana yayilmis bulunan alabalik türleri, bu yöreye özgü nadir türlerdir. il nüfusunun % 42’sinin kirsal kesimde yasadigi Tunceli’de temel ekonomik etkinlik tarim ve hayvanciliktir. Buna kasin ilde tarima elvesili alanlar oldukça kIsitlgdir. Geleneksel el sanatlari arasinda bugün için kaybolmaya yüz tutmakla birlikte dokumacilik, çömlekçilik ve dericilik yapilmaktadir. Tunceli 1968 yilindan beridir kalkinmada öncelikli il kapsamina alinmistir. ilde bulunan sanayi kuruluslari un ve unlu ürünler, yem ve yün ipligi üretimi alaninda faaliyet göstermekle birlikte sayilar da oldukça sinirlgdir. ÇEgitli kesimlerinde Jips içeren cevher yataklarina rastlanan Tunceli, yer alti kaynaklari Bakimindan da yoksuldur. Pülümür yöresindeki tuzlalarda Haziran-Ekim aylari arasinda tuz üretimi yapilmaktadir.

[Etiketler:]

Etiketler: