[k@rcicegi]

Hatay Türkiye'nin en önemli eski yerlegim yerlerinden biridir. Yapilan arkeolojik arastirmalarda milattan önce 100.000 ile 40.000 yillari arasina tarihlenen bulgulara ulaislmistir. il topraklari ilk Tunç Çagindan itibaren Akat Beyligi ve M.Ö. 1800-1600 yilari arasinda Yamhad Kralligina bagli bir beyligin sinirlari içerisinde yer almistir. Daha sonra MÖ 17. yüzyil sonlarinda Hititlerin ve MÖ 1490 yillarinda MIsir'in esemenligine girmistir. Ardindan Urartular, Asurlular ve Persler'in esemenligine girdi. MÖ 300 yilinda Antakya kurulMus ve kent hizla gelismistir. Kent MÖ 64 yilinda Roma imparatorlusu'na katilmis ve imparatorlusun Suriye eyaletinin bAskenti olMustur. Islam ordusu tarafindan fethedilmis, Emevi ve Abbasi esemenliginde kalmistir. Daha sonra 877'de Tolunogullari'nin fethettigi topraklar sirayla Ih?itler ve Selçuklular tarafindan yikilan Halep merkezli Hamdanogullari (Beni Hamdan/Hamdânîler) esemenligine girdi. 969 yilinda Bizans imparatorlusunun topraklarina katilan il 11-12.yüzyillarda Haçli Seferleri sirasinda da önemli rol oynamistir. Antakya Memlûk Devleti tarafindan Haçlilarin elinden alinmistir (18 MayIs 1268). Osmanli imparatorlusu dönemi[degistir | kaynagi degistir] 1516'da Yavuz Sultan Selim bu topraklari feth etmis ve Osmanli imparatorlusu dönemi baglamistir. Memlûk Devletinden zapt edilen Antakya, Osmanli imparatorlusu'nda önce Halep'e bagli bir sancak ve daha sonra kaza olarak yönetilmistir. Bu dönemde Antakya, Asi Nehri ile Habib Neccar Dagi arasindaki dar ve meyilli alanda, 1,5–2 km²'lik bir alan üzerine yerlesmis orta büyüklükte bir sehirdi. Osmanli imparatorlusu'nun Hatay'daki hakimiyeti 1918 yilina kadar devam etti. Hatay Devleti[degistir | kaynagi degistir] Ana madde: Hatay Devleti Fransa'nin Suriye'ye basimsizlik tanimasi için yapilan çalismalar üzerine Türk Hükümeti'nin müdahalesi ile basimsiz Hatay Devleti kurulMus ayni gün Hatay Meclisi yasama çalismalarina baglamistir. 1 yil sonra bu meclis Hatay'in Türkiye'ye katilmasi kararini alinca 5 Temmuz 1938 Günü Türk Ordusu'nun Hatay'a girmesiyle Hatay Türkiye sinirlarina dahil olMustur.Kuzeyden güneye, güneyden kuzeye giden ve dogudan gelen anayollarin kavsak noktasinda bulunan Antakya, tarihi boyunca kitalar ve bölgeler arasi ticarette önemli rol oynamis, yolcu ve haci kervanlari için bir konaklama yeri ve çEgitli bölgelerden gelen insanlar için bir kültür alisverigi merkezi olMustur. Iskenderun ise tarihi boyunca Mezopotamya' nin, Dogu ve Güneydogu Anadolu'nun ithal ve ihraç limani olarak hizmet vermistir. Bu nedenle Antakya çEgitli bölgelerden gelmis binlerce insanin konakladigi, bAska bölge insanlariyla hem mal, hem fikir alisveriginde bulundusu, memleketlerine yeni bilgi ve fikirlerle döndükleri bir kültür merkezi görevi yapmis, Helenistik Dönem ve Roma imparatorlusu dönemlerinde dünyanin sayili uygarlik merkezlerinden biri olarak ün yapmistir. Osmanli imparatorlusu döneminde de bir ticaret ve kültür merkezi görevi yapan Antakya bu dönemini günümüze kadar geliserek sürdürmüs, kurulusu Antakya' dan eski olmasina ragmen kent olarak 20. yüzyil baglarinda önem kazanan Iskenderun ise 1950' li yillardan sonra hizli bir gelisme göstererek Türkiye' nin sayili ticaret, sanayi ve ihracat merkezlerinden biri haline gelmistir. Tarihi boyunca çEgitli inançlara sahip pek çok millete ev sahipligi yapan Hatay bölgesinde çok sayida sair, bilim adami ve sanatçi yetismis, zaman içinde zengin bir kültür birikimi meydana gelmistir. Bu birikimin izlerini, etkilerini bugün de tarihi yapilarda, müzelerde eser olarak, toplum yasayiginda sanat, basin-yayin etkinlikleri ya da adet, gelenek, görenekler halinde görmek mümkündür. Ayrica tarihi boyunca çEgitli dinlerin, inançlarin bir arada yasadigi Hatay bu özelligini bugün de korumakta, Islam, hiristiyanlik ve Musevi inançlari iç içe yasamakta, cami, kilise ve havra yan yana varliklarini ve fonksiyonlarini sürdürmektedir. Toplumun sahip oldusu ortak kültür nedeniyle inanç farkliliklari Hatay' da hiçbir zaman problem olmamis, bu farkliliklar kültürel yapinin bir zenginligi olarak kabul edilmistir. Türküler[degistir | kaynagi degistir] Çukurova bozlaklarinin etkilerini tagiyan Hatay türküleri genel olarak Gavurdagi yöresi özelliklerini yansitir. Yörede söylenen uzun havalar ya Gavurdagi ve Barak agzi uzun havalari ya da bunlarin etkilerini tagiyan özgün ezgilerdir. Yaygin olarak söylenen uzun havalar genel olarak Hüseyni makami ile bu makama akraba makamlardir. Halk müzigi yönünden Antakya türkülerinin Diser ilçelerden farkli bir yapisi vardir. Türk Sanat Müzigi karakteri tagiyan ve bu müzigin makam sisteminden büyük ölçüde etkilenen Antakya türküleri özellikle kupleler arasindaki uzun, birkaç ölçü devam eden "aaah" ya da "amaan" gibi sözcüklerle dikkati çeker. (Örnek: Altin Tasta Gül Kuruttum) Antakya' da eskiden bahar aylarinda halk dogaya açilir (sahraya çikar), Yesillik, asaçlik yerlerde salincaklar kurarak eilenir, türküler söylenirdi. Bu sirada salincaklarin salinimina uygun olarak (2/4' lük 4/4' lük ritimde) söylenen türkülere "sallangaç türküleri" adi verilirdi. Ayrica düsünlerde, kadinlar disarida oynamadiklari için kapali yerlerde kendi aralarinda eilenir, oynarlardi. Bu eilence sirasinda darbuka veya bakir legen çalarak çogunlusu dogaçlama olan oyun türküleri söylerler, türkülerden sonra "ha ha" lar çekip bunun ardindan zilGit çekerlerdi.El sanatlari[degistir | kaynagi degistir] Hatay' da geçmiste yaygin olan el sanatlari teknolojik gelismeler sonucunda terk edilmis ya da unutulMus, günümüzde çogu sanatlarin uygulayicilari kalmamistir. Halen tas iiçiligi, tarihi ve mitolojik konulu eserlerin ve heykellerin taklitlerinin üretimi, ipek dokumaciligi, asaç oymaciligi, camcilik, sikkecilik, sap ve hasirdan tepsi ve tabak vb. malzeme üretimi ve defne yagi kullanilarak yapilan defne (gar) sabunu yapimi yasayan baglica el sanatlarindandir. Ekonomi[degistir | kaynagi degistir] Hatay' in Anavatan' a ilhakindan önce 19. yüzyilin sonlarinda yörenin baglica tarim ürünleri tahil, zeytin ve meyanköküdür. Bu dönemde MIsir, ingiltere, Fransa ve italya' ya tahil, meyankökü, yün, kereste ve bazi gida maddeleri ihraç edilirken, pamuklu dokuma, çigit, demirden yapilmis aletler ve ilaç ithal edilmektedir. 1939' a degin sanayinin en gelismis dallari ipekli dokuma ile sabunculuktur. Deri ve madeni esya ile tasa ve toprasa dayali sanayi dallarinda ilkel tekniklerle çalisan imalathaneler sanayi potansiyelini olustururken 1940' l? yillarda gida sanayii agirlik kazanmistir. 1953' te Harbiye Defne Hidroelektrik Santralinin devreye girmesiyle enerji sorunu çözülünce önce çirçir sonra iplik ve dokuma fabrikalari kurulMustur. 1954' de SarIseki Gübre Fabrikasi kurulurken, 1960' larda imalat sanayi gelismis; tarim araç ve gereçleri, Yag, mazot ve hava filtreleri, fren balatalari, dokuma sanayiinde kullanilan makinalar üretilmeye baglanmistir. 1970' lerde Iskenderun' da Türkiye' nin üçüncü demir-çelik fabrikasi olan Iskenderun Demir ve Çelik A.?.'nin kurulmasiyla ilin sanayi potansiyeli iyice gelismistir ve yan sanayilerin de gelismesini saglamistir. Bugün anilan tesislerin yani sira 40 civarinda haddehane ile Hatay, önemli bir sanayii potansiyeli sergilemektedir. Iskenderun Körfezi bugün en büyük demir çelik isleme ve üretim yeri haline gelmistir. Ancak yüksek sanayi istihdamina ragmen Hatay,2013 verilerine göre %12,2 ile Türkiye'deki 70 ilden daha yüksek bir iIsizlik oranina sahiptir.[7] Geleneksel küçük sanayi olarak dericilik, ayakkabicilik ve mobilyacilik önemli bir potansiyele sahiptir. agirlikli sanayiler orman ürünleri, dokuma, giyim, deri sanayii, metal esya, makina teçhizat, ulasim araçlari ve ilmi ve mesleki ölçüm aletleri sanayileridir. Iskenderun Organize Sanayi Bölgesi' nden sonra kurulan Payas ve Antakya Organize Sanayi bölgeleri konumluk yer Bakimindan is adamlarina önemli yatgrim alani olustururken sanayinin yillar itibariyle il ve ülke ekonomisindeki payi da artmaya devam etmektedir. Hatay ilinin toplamda %18.9' luk kismi tarima elvesilidir. Tarim arazisinin %63' ünde tarla tarimi yapilmakta, %13.8' inde sebze yetistirilmekte, %9.4' ünde meyvecilik, %1.8' inde bascilik, %11.8' inde zeytincilik yapilmaktadir. ilin önemli tarim ürünleri arasinda busday ve pamuk basta gelmektedir. Turunçgiller, meyve grubu içinde çok önemli bir yere sahip olup, ardindan üzümsü meyveler gelmektedir. Turunçgillerin yani sira üzüm, Trabzon hurmasi, incir, erik ilin önemli meyvelerindendir. Örtü alti yetistiriciligi (seracilik) da gittikte yayginlagmaktadir. Zeytin üretimi de basta Altinözü ilçesi olmak üzere oldukça yaygindir. Nüfus[degistir | kaynagi degistir] il nüfusu 2014 sayimina göre 1.519.836 kigidir. Nüfusun tamami sehir merkezi konumundadir. Büyükiehir torba yasasi tasariyla tüm belde belediyeleri ve köyler mahaleye dönüstürülerek sehir merkezi statsüne alinmistir. Kilometrekareye düsen nüfus yogunlusu 274,24'tür. Bu bakimdan Türkiye'nin en yogun nüfusa sahip 4. ilidir. Nüfus arti? hizi yaklagik olarak %1,2'dir.

[By Okannn]

Emegine saglik melocan guzel paylasimin icin cok tsklr

[Etiketler:]

Etiketler: