[♫ 𝕄𝔼𝕃𝕆𝔻𝕚 ♫]

EBŪ EYYUB EL-ENSĀRĪ (ö.52/672) Medineli müslümanlardan ve hicret sirasinda Hz. Peygamber'i evinde misafir eden sahābī. Ebū Eyyūb Hālid b. Zeyd el-Ensarī en-Neccārī (r.a.); Ensār'in Hazrec kabilesinin Neccārogullari koluna mensup olup, annesi Zehra binti Sa'd'dir. Abdülmuttalib'in vālidesi tarafindan Rasūlullah'la akraba olan Ebū Eyyūb, Ikinci Akabe bey'atinda hazir bulunmus, Rasūlullah'a iman etmistir (Ibn Ishāk, Ibn Hisām, es-Sīre, II, 100; Ibn Sa'd, et-Tabakat, III, 484; Ibn Abdülberr, el-Istiāb, IV, 1606; Ibnü'l-Esir, Üsdü'l-Gābe, VI, 25; ez-Zehebī, Siyer A'lāmü'n-Nübelā, II, 288). Medine, müslümanlar iēin emin bir yer olduktan sonra Mekke'de Rasūlullah (s.a.s.) ile birkaē müslüman kalmisti. Rasūlullah da hicret yolculuguna ēIkinca bunu haber alan Ebū Eyyūb her gün Medine'ye yakin Hire ad verilen yerde onun yolunu gözlerdi. Nihāyet Rasūlullah görününce bütün Neccar'lilari toplayarak Rasūlullah'i karsiladi. Bütün müslümanlar Rasūlullah'i kendi evlerinde mIsafir etmek istiyordu. Bunun üzerine Rasūlullah devesini serbest birakti. Kusva adli bu deve Ebū Eyyūb'un evinin önünde ēöktü. Ebū Eyyūb bu olayi söyle nakletmistir: "Rasūl-i Ekrem (s.a.s.) evimizin alt katina yerlesmisti. Ben de üst kattaki odada idim. Bir gün yukaridan yere bir miktar su dökülmüstü. Suyun tavandan sizarak Rasūlullah'in üzerine gelmemesi iēin suyu bir bez parēasi ile kurutmaya ēalistik. Bunun üzerine Rasūlullah'in yanina inip dedim ki: 'Ya Rasūlallah, senin bulundugun bir yerin üstünde bulunmak bize yakismaz, yukaridaki odaya tesrif etmez misiniz?' Rasūlullah o günden sonra üst kata ēikti" (Müslim, Sahih II, 192). Ebū Eyyūb ile zevcesi Ümmi Eyyūb Rasūlullah'in yemegini hazirlardi. Bir gün soganli bir yemegi Rasūlullah yemeyip, "Onu yiyemedim, ēünkü bu yemekte sogan oldugunu gördüm, ben ise sogandan hoslanmam; fakat siz Isterseniz yiyin onu yemekte bir sakinca yoktur'' demis, Ebū Eyyūb da, "Ya Rasūlallah, sizin hoslanmadiginiz seyden biz de hoslanmayiz" demistir (Müslim, Sahih, II, 198). Rasūlullah, Ensār ile Muhacirler arasinda gerēeklestirdigi "kardeslik" olayinda Ebū Eyyūb'e kardes olarak Hz. Mus'ab b. Umeyr'i seēmistir. Ebū Eyyūb'un evinde yedi ay kalan Rasūlullah'a Medine'de mihmandarlik yapan Ebū Eyyūb, Bedir, Uhud, Hendek ve diger bütün gazvelerde Rasūlullah'in yaninda Islām cihad hareketlerine katIlmistir (Ibn Sa'd, et-Tabakat, 485; Hākim, el-Müstedrek, III, 458; ez-Zehebī, A'lāmü'n-Nübelā, 290). Rasūlullah'in vefātindan sonra da bütün gazālarda yer almistir. Hz. Ali'nin hilāfeti döneminde onunla birlikte Hāricilere karsi savasmistir. Hz. Ali'nin Medine'deki kaymakami olan Ebū Eyyūb'un Halid ve Muhammed adli Iki oglu, Umre adinda bir kizi vardi. Hz. Ali (r.a.) devrinden sonra Muaviye zamaninda Misir'a gitti. Misir valisi bir aksam namazina geē kalmisti. O zaman namaz konusunda ēok titiz davranan her sahābī gibi Ebū Eyyūb söyle demistir: "Rasulullah'in, 'Ümmetim aksam namazini yildizlarin gökyüzünü kaplamasina kadar tehir etmedikēe hayir üzeredir, fitrat üzeredir' dedigini duymadin mi? " "Duydum" diyen Ukbe'ye, "O halde neden aksam namazini geciktirdin?" diye sormus; ēok mesgul oldugunu söyleyen Ukbe'ye söyle demistir: "Senin bu yaptigini görerek, halkin Rasūlullah da böyle yapardi zehābina düsmesinden endise ederim" (Ahmed b. Hanbel, Müsned, IV, 147). Rasūlullah (s.a.s.) Istanbul'un fethini ashābina anlatip, "Istanbul elbette fetholunacaktir; onu fetheden kumandan ne güzel kumandan, onu fetheden asker ne güzel askerdir" (Ahmed b. Hanbel, Müsned, IV, 335) diye müjdelemistir. Hicrī 52. yilda Muaviye oglu Yezid kumandasindaki müslümanlar Istanbul'u kusattilar. Islām akīdesinin dünyanin dört bir yanina yayIlmasi husūsunda ēok canli ve diri bir gayrete sahip olan müslümanlar Istanbul'un fethi ve Islām devletinin sinirlarina dahil olmasini siddetle arzuluyorlardi. Hz. Ebū Eyyūb el-Ensāri bu seferin hazirlanmasi iēin ēok ēalismis ve sefere karsi ēikanlara ögütlerde bulunmustu. Uzun bir yolculuk yapan Ebū Eyyūb yasinin ēok ilerlemesinden dolayi Istanbul'a yaklastiklari bir sirada hastalanmis, Yezid'e, öldügü takdirde cenazesinin hemen gömülmeyerek ordunun varacagi en ileri noktaya kadar götürülmesini ve o yerde gömülmesini vasiyyet etmisti. Burada defnedilen Ebū Eyyūb müslümanlarin Istanbul'da bir sembolüdür. Istanbul, ashab devrinden baslamak üzere defalarca muhāsara edIlmis, nihāyet bu sehri fethetmek 1453 yilinda Fatih'e nasip olmustur. Ebū Eyyūb'un ölüm döseginde su hadisi rivāyet ettigi zikredilir; "Bir Insan Cenāb-i Hakk'a bir ortak kosmaksizin ruhunu teslim ederse, Allah onu cennete koyar." Kisiligi, Ahlāki, Fazileti Ebū Eyyūb'un fazīlet ve kemāl itibariyle yüksek bir makami vardi. Rasūlullah'in egitiminden geēmis bir sahābī olarak onun sünnetine ēok önem verir, bir yanlislik gördügünde dogrusunu anlatir, hemen sünnetin uygulamasina ēalisirdi. Islām ordusu Istanbul'u kusattiginda hastalanan Ebū Eyyūb, o hāliyle bile Allah Rasūlünden su hadisi nakletmistir: "Kostantiniyye surunun dibine sālih bir kisi gömülecektir." Umarim ki o kisi ben olayim (Ibn Abd Rabbīh, el-Ikdü'l Ferīd, II, 213). Ordu komutani Yezid Ebū Eyyūb'un tabutunu askerlerin ortasina almis, askerler de ēarpismalarda bu tabutu koruyarak ilerlemislerdir. Istanbul surlarini korumakta olan Bizans kumandani bu garib durumu görünce, "Bu nedir?" diye sormus, Yezid de, "Bu bizim peygamberimizin sahābisidir. Bize senin ülkende iēerilere dogru götürülüp gömülmesini vasiyyet etti. Biz de onun bu Istegini yerine getirecegiz. " Bizans kumandani: "Sen ne akilsiz adamsin. Sen dönüp gidince biz onu köpeklere yem ederiz." Yezid: "Eger onun kabrini aētiginizi veya cesedine birsey yaptiginizi duyacak olursam ben de bütün Suriye'de öldürmedik hiristiyan, yikmadik kilise birakirsam bu ölüye ikramima sebep olan zat-i Peygamber'i (s.a.s.) inkār etmis olayim." Bunun üzerine kumandan söyle demistir: " Ben onun kabrini elimden geldigince koruyacagimā Mesih hakki iēin söz veriyorum." Surlarin disinda defnedilen Ebū Eyyūb'un kabrinin üzerinde sonradan bir kubbe yapIlmis ve bu mübarek adamin kabri müslümanlarin ve hiristiyanlarin saygi gösterdikleri bir yer olarak korunmustur. Ebū Eyyūb el-Ensari hazretleri, Hayber savasindan dönülürken Rasūlullah'in ēadirinin ēevresinde kendiliginden bütün gece nöbet tutmus, Rasūlullah onun iēin, "Allah'im, beni koruyarak geceledigi gibi, sen de Ebū Eyyūb'u koru" diye dua etmistir (Ibn 0shāk, Ibn Hisām, es-Sire, III 354-355). Habib b. Ebī Sābit'in naklettigine göre, Ebū Eyyūb el-Ensāri Muaviye'ye gidip borēlu oldugundan yakinarak yardim Istedi. Muaviye ona yardim etmedi. Ebū Eyyūb, Muaviye'ye, "Rasūlullah'in 'Benden sonra is basindakilerden bencillik göreceksiniz' diye buyurdugunu isittim" dedi. Muaviye, "Peygamber efendimiz bunu söylerken size de bir tavsiyede bulunmadi mi?" dedi. Ebū Eyyūb, "Sabretmeyi tavsiye etti" dedi. Muaviye, "O halde siz de sabrediniz" deyince Ebū Eyyūb ona, "Vallahi bundan sonra senden hiēbir Istekte bulunmayacagim" diyerek Hz. Ali'nin Basra valisi Ibn Abbās'a gitmis ve Ibn Abbās evini ona tahsis ettigi gibi yirmi bin dirhem para vermisti (Kenzü'l-Ummāl, VII, 95). Imam Ahmed'den yapilan bir nakle göre Ebū Eyyūb söyle demistir: ''Kim Allah'a ortak kosmadan ölürse, cennete gider" (el-Bidāye, VIII, 59). Ebū Eyyūb, savas meydaninda Islām askerlerini asip Rumlara tek basina saldirir, Rumlarin iēine kadar ilerler ve geri dönerdi. Herkes onun kendini tehlikeye attigini söylediginde de, "kendimizi tehlikeye atmak düsmana hücum etmek degil, asil tehlike mallarimizin bakimi ile ugrasip cihadi terketmektir" demistir (Beyhāki, IX, 99; Ibn Kesir, I, 228). Sālim b. Abdullah'in rivāyetine göre, Abdullah b. Ömer, onun dügününe Ebū Eyyūb'u da ēagirmis; Ebū Eyyūb, Sālim'in evinin duvarlarinin yesil perdelerle süslenmis oldugunu görünce, "Siz de mi duvarlariniza perde asiyorsunuz" demis, Abdullah b. Ömer de, "Ya Eba Eyyūb, kadinlarla basa ēikamadik" diye cevap vermis; bunun üzerine Ebū Eyyūb "Pek ēok kimse kadinlarla basa ēikamasa da senin basa ēikamayacagini ummazdim. Ben ne sizin evinize girer, ne de yemeginizi yerim" demistir (Kenzü'l-Ummāl, VIII, 63). Peygamber efendimizden sunu rivāyet etmistir: ''Müslüman kisinin kardesi üzerinde yerine getirmesi gereken alti hakki vardir. Bunlardan birini yapmadigi zaman, alti hakkindan birini yerine getirmemis olur: 1- Ona rastladiginda selām vermesi, 2- Onu yemege ēagirdigi zaman dāvetine icābet etmesi, 3- Aksirdigi zaman ona dua etmesi, 4- Hastalandigi zaman ona ugramasi, 5- Öldügü zaman cenazesinde bulunmasi, 6- Kendisinden nasihat ve yol göstermesini Istedigi zaman ona yol göstermesi" (Buhāri, el-Edeb, 134). Istanbul muhasarasi sirasinda sehid olan Ebū Eyyūb el-Ensāri bugün Istanbul'un Eyüp ilēesindeki Eyüb Sultan Camii avlusunda bulunan türbesinde yatmaktadir. Kabri ile ilgili olarak, (bk. Taberī, Tārih, III 2324 Ibnü'l-Esir, Üsdü'l-Gabe, V, 143; Hāfiz Huseyn b. Hacci, Hadīkatü'l Cevāmī, I, 243) adli kitaplarda sözedIlmektedir. Türbesi yillarca müslümanlarin ziyaret yeri olmustur; bugün de halk Ebū Eyyūb'un türbesini büyük kalabaliklar halinde ziyaret eder. II. Mahmud, Topkapi Sarayi hazinesindeki Hz. Peygamber'e āit kutsal esyadan "Kadem-i Serif"i bu camiye koydurtmustur . Sait KIZILIRMAK

[Etiketler:]

Etiketler: