Oruçta mezhep taklidi
Sual: Üç sorum var: 1- Hanefi’yim, abdest alirken dikkat etmeme ragmen bogazima su kaçabiliyor. Orucum bozuluyor. safii’de bozulmuyorMus. safii mezhebini taklit etsem orucum bozulMus olmaz mis 2- safii olan bir erkek arkadasim var. idrar yoluna pamuk konunca orucun bozuldusunu bilmiyorMus. 16 gün pamuk koyMus. Acaba Hanefi mezhebini taklit ederek oruçlarini kurtaramaz mis 3- Annemin digi hep kaniyor, agzi kan içinde kaliyor, uyurken de agzina kan gitmis olabilir. Kan yutmak orucu bozdusuna göre, sabah imsaktan sonra uyuyor, annem oruç tutmasin mis CEVAP Dinimizde dört hak mezhep vardir. Bunlar hâsâ sözde degil, fiiliyatta da haktir. Bir mezhepte yapilmasi zor olan bir seyi, Diser mezheplerden birini taklit ederek yapmak bütün Islam âlimlerine göre caiz, hatta lazim olur. Maalesef piyasada üç grup insan var:
Birincisi: Hem mezhepleri kabul etmezler, hem de hangi mezhebin hükmü kolay ise ona göre hareket ederler. Mesela derisinden kan çikinca safii’de bozmaz diyerek o hükümle amel eder, kadina dokununca safii’de bozsa da Hanefi’de bozmaz diyerek bir mezhebe göre hareket etmez. Buna telfîk denir, caiz degildir, haramdir. Bu yol ifrattir.
Ikincisi: Din cahili kimselerdir, üstelik dindar görünürler. Islam âlimlerinin aksine, hak mezheplerin fiiliyatta hak olduklarini ve ihtiyaç veya zaruret olunca bAska bir hak mezhebi taklit etmenin dinde bir rahmet oldusunu kabul edemezler. Bu yol tefrittir.
Üçüncüsü: ?frat ve tefritten uzak, orta yolu tutan kimseler, ihtiyaç halinde, Islam âlimlerinin bildirdigi sekilde, kendi mezhebinde yapmasi zor olan islerde hak olan Diser mezhepten birini taklit ederler. Dogru yolda olanlar bunlardir.
simdi suallere kIsaca cevap verelim: 1- Bir mezhep ihtiyaç halinde taklit edilince, o hususta o mezhebin mümkün olan bütün sartlarina uymak gerekir. safii mezhebini oruçta taklit eden, safii’nin orucun farzlarina ve orucu bozanlarina da dikkat etmesi gerekir. Bu takdirde taklidi sahih olur. safii mezhebi taklit edilirse, abdest alirken dikkat etmesine ragmen elde olmadan bogaza su kaçarsa, orucu bozulMus olmaz.
2- safii’de, idrar yoluna pamuk koymanin orucunu bozdusunu bilmeyen bir safii, o halde oruçlarini tutsa, sonradan orucu bozdusunu ögrense, “Bu oruçlarimi Hanefi mezhebine uygun olarak tuttum” diye niyet ederse, oruçlari sahih olur. Oruçlari Hanefi mezhebinin bütün sartlarina uygun olmasa bile, bAska çare olmadigi için, yani zaruret oldusu için, Hanefi mezhebine uygun tutMus sayilir. Bunun gibi, Dis dolgusunun Hanefi mezhebinde gusle mani oldusunu bilmeden yillarca namaz kilsa, sonra durumu ögrense, “Bu namazlarimi Maliki mezhebine göre kildim” dese, namazlari sahih olur. kildigi namazlar Maliki mezhebinin bütün sartlarina uygun olmasa bile, bAska çare olmadigi için, yani zaruret oldusu için, namazlarini Maliki mezhebine uygun kilmis sayilir.
3- Her mezhepte elde olmadan yapilan seylerin orucu bozmasi farklgdir. Mesela safii’de, [mübalasa etmedikçe] abdest alirken bogaza su kaçmasi orucu bozmaz. Hanefi’de agzindan veya burnundan bogazina toz, duman, sinek kaçsa, bAskalarinin içtigi sigaranin dumani gelerek, agzina, burnuna girmesinden sakinmak mümkün olmasa orucu bozmaz. Hanbeli mezhebinde, istemeden kan yutmak gibi elde olmayan hususlar orucu bozmaz. Bu durumda olan kimse, Hanbeli mezhebini taklit ederse oruçlari sahih olur.
Bir aylik oruca niyet Sual: Ramazanin baginda, ramazanin sonuna kadar oruç tutacasima niyet ettim. Ondan sonra niyet etmeden oruçlarimi tuttum. Sonradan her gün için ayri niyet edilmesi gerektigini ögrendim. Bu oruçlarimi kaza etmem mi gerekir? CEVAP Her gün ayri ayri niyet etmek gerekir. Fakat illâ dil ile söylemek gerekmez. Mesela, sahura kalkmak niyettir. Yarin oruç tutacasim diye düsünmek niyettir. Sahura kalkip oruç tutmak niyetiyle yatan kimse sahura kalkamasa bile, ertesi günü oruç tutmaya niyet ettigi için, yine oruç için niyet etmis olur.
Buna benzer niyet olabilecek hiçbir sey yoksa, Maliki mezhebi taklit edilir. Maliki mezhebinde, Ramazanin baginda bir kere niyet etmek yetigir. (O oruçlari, Maliki mezhebine göre tuttum) derseniz, kaza etmeniz gerekmez.
Lavman orucu bozar Sual: Hastayim, oruç tutabiliyorum. Ancak siddetli kabizlik çekiyorum. Gündüz oruçlu iken lavman yapilarak disari çikabiliyorum. Lavman orucu bozuyor. Kaza mi kefaret mi gerekir? CEVAP Sadece kaza gerekir. Böyle ihtiyaç hallerinde sikintimizdan kurtulmak için, ibadetlerimizi aksatmamak için dört hak mezhepten biri caiz diyorsa, bozmaz diyorsa o mezhep taklit edilmelidir. Mesela, Maliki mezhebinde lavman yapmak orucu bozmaz. Hasta oldusunuza göre, Maliki’yi taklit ederek lavman yaptgrir, oruca devam edersiniz.
Niyeti unutan safii Sual: safii mezhebindeyim. Akiam niyet etmeden yattim. Uyaninca günesin dogdusunu gördüm. safii’de imsaktan önce niyet etmek sart. Bu durumda Hanefi’yi taklit edip oruca devam edebilir miyimi CEVAP Elbette taklit etmek gerekir. Sadece o gün Hanefi’ye uygun oruç tutulur. Bugünkü orucumu Hanefi mezhebine uyarak tutuyorum denir.
Geçmis yillarin orucu Sual: Dis dolgusu sebebiyle gusülsüz oruç tuttum. (Oruç tuttUGUM yillardaki gusülleri safii’ye veya Maliki’ye göre aldim) demek gerekir mis CEVAP Evet, hem tevbe gerekir, hem de böyle niyet etmeli!
Kadin ve oruç Sual: Bir ihtiyaç halinde, oruçlu bir kadin, parmagini ön ve arkaya sokarsa orucu bozulur Mus CEVAP Hanefi mezhebinde parmak kuru ise orucu bozmaz, Yag ise bozar. safii’de kuru da olsa bozar. Hanbeli’de, Yag da olsa bozmaz. Böyle yapmaya mecbur kalinan durumlarda, Hanbeli mezhebi taklit edilerek oruca devam edilir.
Guslederken içeri su kaçsa Sual: Cünüplükten guslederken içeri su kaçsa oruç bozulur Mus CEVAP Su kaçarsa bozulur. Hanbeli’de ise, gusül için denize bile girse, agzindan burnundan veya alttan içeri su girse yine oruç bozulMus olmaz. Elde olmayan böyle durumlarda, oruçlarimizi kurtarmak için, Hanbeli mezhebini taklit edersek, oruçlarimiz bozulMus olmaz.
|