Oruç kefareti
Sual: Oruç tutmayana mi, yoksa orucunu bozana mi kefaret gerekir? CEVAP Kefaret, oruç tutmamanin degil, niyetli iken Ramazan orucunu kasten bozmanin cezasidir. Bir gün orucu kasten bozmanin cezasi 60 gün oruç tutmaktir. Bir gün de bozarak tutmadigi orucun kazasi olarak toplam 61 gün tutulur.
Sual: Oruç kefareti din kitaplarimizda var midgri CEVAP Elbette vardir. Geceden niyetli orucunu, kasten bozana kefaret lazim geldigi din kitaplarinin hepsinde yazilgdir. Kütüb-i sitte isimli meshur alti hadis kitabindan Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi ve Nesai'de mevcuttur. Hazret-i Ebu Hüreyre'nin rivayet ettigi hadis-i serif söyledir: Bir kimse, Peygamber efRBIYEze gelerek, (Helak oldum ya Resulallah) dedi. Peygamber efRBIYEz, ne oldusunu sordu. O da Ramazan orucunu kasten bozdusunu söyledi. Peygamber efRBIYEz, bir köle azat etmesini bildirdi. Kölesi olmadigini bildirince, araliksiz iki ay oruç tutmasini emretti. Bunu da yapamayacagini bildirince, fakir doyurmasini bildirdi.
Islam âlimleri de, geceden niyetli orucunu bir mazeretsiz kasten bozan kimsenin kefaret olarak, varsa bir köle azat etmesini, yoksa pes pege 60 gün oruç tutmasini, oruç da tutamazsa, 60 fakiri doyurmasini bildirmislerdir. (Redd-ül Muhtar)
Peygamber efRBIYEzin bildirdigi hükmü kabul etmeyen, Allahü teâlânin emrini kabul etmemis olur. Çünkü Kur'an-i kerimde mealen buyuruluyor ki: (Resule itaat eden, Allah’a itaat etmis olur.) [Nisa 80]
Sual: Oruç kefareti nasil tutulur? CEVAP Oruç kefareti için pes pege, 60 gün oruç tutar. 60 gün sonra, tutmadigi her gün için, birer gün daha tutar. Birkaç Ramazanda kefaretleri olan veya bir Ramazanda, 2 gün kefareti olan kimse, birinci kefareti yapmamis ise, ikisi için yalniz bir kefaret yapar. Birinci kefareti yapmis ise, ikinci kefareti de, ayrica yapar.
Kefaret orucu, hastalik, yolculuk gibi bir özür ile veya bayram günlerine rastlamak sebebi ile bozulursa veya Ramazana rastlarsa, yeniden 60 gün tutmak gerekir. Bayram günlerinde bozmazsa, yine yeniden baglamasi gerekir. Hayz ve nifas sebebi ile bozunca, yeniden baglamaz. Temizlenince, geri kalan günleri tamamlar.
Devamli hasta veya çok yagli olup, 60 gün kefaret orucunu tutamaz ise, 60 fakiri bir gün doyurur. 60 fakiri, bir günde iki defa doyurmak gerekir. Hepsine ayni gün yedirmek sart degildir. Bir fakiri her gün iki defa doyurmak üzere 60 gün veya her gün bir defa doyurmak üzere 120 gün yedirmek de olur. Yahut, 60 fakirin her birine, 1750 gr busday veya un veya 3.5 kg arpa, kuru üzüm, hurma verir. Bunlarin kiymeti kadar ekmek, bAska mal veya altin vermek veya bunlari bir fakire 60 gün devamli vermek de caiz olur. Kendisini doyurmasi için fakire kagit para da verilir. 60 günlügü, bir fakire, bir günde toplu verse, bir günlük vermis olur. 60 fakiri sabah, 60 bAska fakiri de akiam doyurursa, sabah doyurduklarini akiam veya akiam doyurduklarini sabah, bir daha doyurmalidir. Yahut, bunlardan 60’inin her birine, sadaka-i fitr miktari mal verir. Oruç tutabilenin fakir doyurmasi caiz degildir.
Sual: Yazarin birisi; (Her ne kadar hadislerde hayzli ve nifasli kadinlar namaz kilamaz, oruç tutamaz, Kur’ana dokunamaz deniyorsa da, namaz kilmasinda, oruç tutmasinda ve Kur’ana dokunmasinda sakinca yoktur. Bu hadisler dinin ruhuna ayKirsdir. Bir de kütüb-i sitte denilen alti hadis kitabinda, kasten orucu bozanlara, ceza olarak 61 gün oruç tutmalari gerektigi bildiriliyorsa da, bu da Kur’anin ruhuna, dinin temel prensiplerine ayKirsdir. Çünkü ceza islenen suça uygun olmalidir. Bir gün oruç yiyene, 61 gün oruç tutturmak zulüm olur) diyor. Bahsettigi hususlarda açiklama yapar mIsiniz? CEVAP Dinimizde delil dörttür, bunlar: Kitab, Sünnet, ?cma ve kiyas fukaha’dir. Bir hüküm için bu delillere bakilir. Hem kütüb-i sittedeki hadislerde var diyor, hem de, bu hadisler dinin ruhuna ayKirsdir diyor. Önce hadis dinde delil midir degil midir, bunu kasten bildirmiyor. Sonra bu hadisler uydurma mgdir, yoksa sahih midir? Bunlari da kasten söylemiyor. Uydurma demesine imkan yok. Çünkü kütüb-i sitte denilen en kiymetli alti hadis kitabindaki hadisler, bütün âlimlerce sahihtir. Mezhepsiz olmayan bir kimse, bu kitaplardaki hadis-i seriflere uydurma diyemez. Yazar açikça, “Peygamber Kur’anin ruhuna ayKirs konusmus” demek istiyor. Zaten mezhepsizler, anlayamadigi hadis-i seriflere, (Uydurma veya Kur’anin ruhuna ayKirs) damgasini basarlar.
Yazar oruç tutmamakla, kasten orucu bozmayi birbirine karistiryor. Kefaret oruç tutmamanin cezasi degildir. Orucu kasten bozmanin cezasidir. Bir adami yanlislikla öldürmekle, kasten öldürmenin cezasi ayni olur Mus Hatta öldürmek niyetiyle kursun siksa, öldüremese bile, öldürmüs gibi ceza verilir. Ama kazaen öldürenin cezasi hafiftir. Orucu kazaen bozmak ile, hiç niyet etmeden oruç tutmamak ve kasten niyetli orucu bozmak arasinda çok fark vardir.
Sanki yazar, Kur’anin ruhunu, dinin temel prensiplerini biliyorMus gibi konusuyor. Kur’an kerimde, imanla ölenlerin yarin ahirette sonsuz olarak Cennette, imansiz ölenlerin ise Cehennemde sonsuz olarak kalacagi bildirilmektedir. Bir kimse, 50 veya 100 yil yagiyor, yüz yillik iyi islerine kasi sonsuz olarak Cennette kaliyor. Bir kimse de 100 yil günahina ve küfrüne kasilik bin yil, milyar yil, trilyon yil degil, sonsuz olarak Cehennemde kaliyor. Bu dinin ruhuna ayKirs olmadigina göre, orucu kasten bozmanin cezasinin da 60 gün olmasi, dinin ruhuna ayKirs olmaz. Bir gün orucu kasten bozmanin cezasi 61 degil, 60 gündür. Bir gün de bozarak tutmadigi orucun kazasidir.
Peygamber efRBIYEzin ve Eshab-i kiramin hanimlarinda da, yillarca hayz ve nifas hâli olMustur, onlar namaz kilmamis, oruç tutmamistir. Peygamber efRBIYEz ve Eshab-i kiram Kur’anin ruhuna ayKirs mi hareket ediyorlardis Hazret-i Âise’nin naklettigi hadis-i serifte, hayzli iken tutulamayan orucu kaza etmek gerektigi, kilinmayan namazlari kaza etmek gerekmedigi bildirilmistir. (Buhari) Hadis-i serifte, (Hayzli Kur'andan birsey okuyamaz) buyuruldu. (Tirmizi)
14 asirdan beri din kitaplari ne yaziyorsa onlara uymali, türedilere itibar edilmemelidir.
Sual: Bir bayan kefaret orucu tutmasi gerekirse ne yapari Biz 60 gün pes pege tutamayiz ki, menopozu mu bekleyecegiz? CEVAP Bayanlar âdet dönemlerinde oruç tutmaz, ondan sonra devam ederler. Menopozu beklemezler.
Sual: G?ybet edince, kan aldgrinca orucu bozulmadigi halde, oruç bozuldu sanip yiyip içen kimseye kefaret gerekir mis CEVAP Evet. Yiyip içmek için zaruret yoktu. Bozuldu mu diye, bilen birine sormak gerekirdi.
Sual: Ramazan günü agiz dolusu kusan veya ihtilam olan kimse, orucum bozuldu sanarak yiyip içerse kefaret gerekir mis CEVAP Bunlarin orucu bozmadigini bilmiyorsa kefaret gerekmez. Fakat bu hallerin orucu bozmayacagini ögrenmis ise, buna ragmen yiyip içmiIse kefaret gerekir. G?ybet, kadinlara bakmak, sürme çekmek ve kan aldirmak gibi, orucu bozmadigi iyi bilinen seyden sonra, oruç bozuldu sanarak, yiyip içilirse kefaret gerekir. Önceden bunlarin orucu bozmadigini bilip bilmemesi fark etmez. Her tarafa yayilan seyi bilmemek özür olmaz, kefaret gerekir. (Redd-ül muhtar)
Sual: 5 gün kaza borcu ve kefaret borcu bulunan oruçlarini nasil tutar, 65 günü ara vermeden tutmasi lazim mis CEVAP Hayir 60 gün oruç tutar. Kalan bes günü de istedigi zaman tutar. Yani aralikli tutabilir. Ama 60 gün aralikli olmaz pes pege olur.
Sual: Hastalisim artar diye orucumu bozdum. Ama artmadi. Kefaret mi gerekir? CEVAP Kefaret gerekir. Çünkü hastalik artmamis.
Sual: Oruçlu, bir anda çok tuz yese, kefaret gerekir mis CEVAP Kaza gerekir. Az tuz yerse kefaret gerekir.
Sual: Oruç kefareti için 60 günlük parayi alan, 40 günlügünü yese, 20 günlük parayi da bAska fakire verse, kefaret parasini verenin bundan haberi olmasa, kefaret ödenmis olur Mus CEVAP BAskasina da verebilirsin denmis ise caiz.
Sual: Oruç kefaretini alan sahsin, ara vermeden yemesi mi lazimi CEVAP Oruçta ara verilmez, doyurmakta ara vermek caiz.
Sual: Ömürde bir kere kefaret tutmak lazim mis CEVAP Hayir. Fakat ihtiyaten tutmak caizdir. Ancak (Kefaret tutmak gerekir) diye tutmak bid’attir.
Sual: Kefaret orucu tutarken her gün için ayri niyet lazim mis CEVAP Ayri niyet lazimdir.
Sual: Kefaret orucu tutamayan kalb hastasi ne yapari CEVAP Devamli hasta hükmündedir.
Sual: (iyi olursam kefaret orucu tutacasim) diye adakta bulunmak sahih midir? CEVAP Hayir sahih olmaz.
Sual: bes oruç kefaretim var. Hepsi için niyet ederek bir kefaret tutsam hepsini tutMus sayilir miyimi CEVAP Evet.
Sual: Kefaret orucu tutan bir kimse saatlerin geri alindigi günü saatte yanilip imsak bittikten sonra orucu bozacak bir sey yapsa hükmü ne olur? Kefaret yeniden mi baglatilmalis CEVAP Evet yeniden baglanir, eski oruçlar nafile olur.
Sual: Bir kadin, 60 günlük kefaret orucunu tutarken, hayz? baglasa ve kefaret orucuna ara verse, sabah kalktiginda da, âdet müddeti ile birlikte, hayz? da, bitmis olsa, fakat imsak vaktinden sonra yiyip içse, kefaretine devam edebilir mis CEVAP Hayz? bittigi halde, kefaret orucuna devam etmedigi için, kefaret orucuna bastan baglamasi gerekir. Hayzin bitme ihtimali oldusu zaman, o gün imsak vaktinden önce niyet etmeli, hayz? bitmiIse kefarete devam eder. Hayz? bitmemiIse, o günkü orucu bozulMus olur. Böyle yapmak ihtiyatli olur.
Sual: Kaza ve kefaret orucunun yilini bilmeyen ne yapari CEVAP ilk kazaya kalmis olan diye niyet eder.
Sual: Rahmetli babaannem, gençliginde ilk bebegini emzirirken, uyuMus, çocuk da nefes alamadigi için ölmüs. Kefaret olarak 60 gün oruç tutMus. Yaptigi dogru mu iDis CEVAP Evet yaptigi dogrudur. eger bir de, bebegin velisi olan dedenizden af dilemis idiyse mesele kalmamis olur.
Yüksekten üstüne düserek veya uyuyan kimsenin yuvarlanarak [veya motorlu vasitalarin çarpip çigneyerek] hata ile bir kimseyi öldürmesi halinde kefaret de verilir.
Sual: Kefareti olmayan kimsenin de kefaret orucu tutmasi caiz midir? CEVAP Evet. Bilmedigi bir kefareti varsa, bunu ödemis olur. Kefareti yoksa, tuttusu oruçlar nafile olur. (Ömründe bir defa kefaret orucu tutmak gerekir) demek yanligtir. Kefareti olmayanin kefaret tutmasi gerekmez.
Sual: Önce kefarete sebep olan orucu kaza etmek caiz mis CEVAP Önce kefareti, sonra kazasini yapar.
Sual: Birkaç oruç kazasi ile bir kefareti olan, kefaretten önce kaza orucu tutamaz mis CEVAP Kaza oruçlarini kefaretten önce tutabilir. Sadece kefarete sebep olan orucun kefaretini yerine getirmeden kazasi yapilmaz.
Sual: Oruçlu iken, pismis bir pirinç veya bir mercimek tanesi, yenirse kefaret gerekiyor da, bunlarin pismemigi yenince niye kaza gerekiyor? CEVAP Bunun gibi az tuz yemek kefaret gerektirirken, bir kagik tuz yemek kefareti gerektirmez. Toprak yemek kefareti gerektirmezken, kilermeni denilen topragi yemek kefaret gerektirir. Bir findigi kabusu ile yutmak kefaret gerektirmez, ama kabusunu çikarip içini yutmak kefaret gerektirir.
Pismemis pirinç gibi, bunlar da, ilaç ve gida olarak yenmesi âdet olmadigi için kefaret gerektirmiyor. Demek ki ölçü, ilaç ve gida olarak yenmesi âdet olup olmamasina baglgdir.
Kilermeni de toprak ama ilaç olarak yendigi için kefaret gerektiriyor. Hamile iken, aseren bazi kadinlar veya bazi çocuklar da, kil ve kireç gibi toprak yerler. Bunlarin da bu hususa dikkat etmeleri gerekir. [asermek = Hamilelikte bazi yiyeceklere kasi asiri düskünlük göstermek demektir.]
Sual: Tam ilmihal’de, «Oruç kefareti için pes pege 60 gün oruç tutmak gerekir» deniyor. pes pege iki kameri ay oruç tutulsa, ayin birisi 29 çekse toplam 59 gün tutulsa, kefaret yerini bulmaz mis Bir de oruç kefareti hakkinda hadis var midgri CEVAP Tam ilmihal’de, ihtiyatli olan bildirilmektedir. ayin birinde, hilali gözetleyerek iki hicri ay oruç tutmakla kefaret yerine gelmis olur. Isterse 59 gün olsun. Hilal gözetlenmeden takvime bakarak iki ay oruç tutulursa, iki ayin toplami 59 gün olursa, kefaret sahih olmaz. Hilal gözetlenerek tutulursa iki ay oruç tutmak yeterlidir. Hatta ayin 15 inde orucu baglayip, ondan sonra gelen ayi tam tuttuktan sonra, 15 gün daha tutarsa yine iki ay oruç tutMus olur. imam a’zam hazretleri ise, “60 gün oruç tutmak gerekiyor” buyuruyor. Günümüzde hilali gözetlemek ve birinci günü görmek kolay degildir. Bunun için 60 gün pes pege oruç tutmak gerekir. Hem de bu ihtiyatli olur. (Mebsut, Redd-ül muhtar)
Sual: Ramazanda imsak bitmedi saniyordum, iliIkide bulunduk. ?msakin bitmis oldusunu sonradan ögrendim. Ama egim imsak vaktinin bittigini biliyorMus. Bize kaza mi kefaret mi gerekir? CEVAP Bilmediginiz için size kaza gerekir, ancak eginiz bildigi için ona kefaret gerekir.
Sual: Bir hoca, (Hanimi ile iliIkide bulunmak orucu bozmaz) dedi. iliIki orucu bozmaz mis CEVAP Bunu bir hocanin söylemesi mümkün degildir. Muhakkak bir yanlig anlama vardir. Cahil bir kimse bile böyle sey söylemez. iliIkide bulunmak orucu bozar ve kefaret gerekir. (Dürer)
safii mezhebinde, iliIkide bulunan erkege kefaret gerekir, hanima ise kefaret gerekmez, fakat yine orucu bozulMus olur, sadece kaza gerekir. (Tuhfe)
iliIkide kefaretin gerçeklesmesi için su sartlarin bulunmasi gerekir: 1- Ramazan orucunu bozMus olmasi gerekir. Ramazan orucunun kazasini tutarken veya bAska oruç tutarken, bozana kefaret gerekmez.
2- Ramazan orucuna imsaktan önce niyet etmis olmalidir. ?msaktan sonra oruca niyet ederse veya hiç niyet etmeden iliIkide bulunursa, haram islemis olursa da, yalniz kaza gerekir.
3- Kasten iliIkide bulunMus olmalidir. eger unutarak iliIkide bulunmuIsa, kefaret gerekmedigi gibi, oruç da bozulMus olmaz, unutmak özür olur. Kefaret, orucu bozmanin degil, mübarek Ramazan serif ayinin hürmet ve namus perdesini yirtmanin cezasidir.
4- iliIki, imsak vaktinden sonra yani gündüz olmalidir. eger imsak vaktine daha var zann? ile iliIkide bulunduktan sonra, imsak vaktinin geçmis oldusunu anlarsa, kasten orucunu bozmadigi için sadece kaza gerekir, kefaret gerekmez.
5- iliIkiden sonra oruç tutamayacak kadar hasta olan kimseye kefaret gerekmez. Bunun gibi bir kadin iliIkide bulunduktan sonra, hayz hâli vuku bulursa, yine kefaret gerekmez.
6- Kefaret olmasi için, ikamet ettigi yerde orucunu kasten bozMus olmalidir. eger seferde iken bozarsa, kaza gerekir. Çünkü seferde oruç tutmak farz degildir. Seferde oruç tutmayan kimse, sonra kaza eder.
7- Kari-koca kendi arzulari ile iliIkide bulunMus olmalidir. Mülci ikrah ile zorlanirsa, kefaret gerekmez. ?krah, bir insani, istemedigi bir seyi yapmasi için, haksiz olarak zorlamak demektir. Birini zorlamanin ikrah olmasi için su dört sart gerekir:
Zorlayan kimsenin, korkuttusu seyi yapabilecek kuvvette olmasi, zorlananin korkutulan seyin muhakkak yapilacagini bilmesi, korkutulan seyin, ölüm veya bir uzvun kesilmesi veya üzücü bir sey olmasi, zorlanan seyin, yapilmamasi gereken bir sey olmasi gerekir. (ibni Âbidin, Dürer-ül-hükkâm)
bazi kimseler de, mastürbasyonun orucu bozmadigini, bazilari da bozdusunu ve kefaret gerektigini söylüyorlar. Bunlarin ikisi de yanligtir. Mastürbasyonun orucu bozdusu, fakat sadece kaza gerektigi, Hindiyye, Bahr ve Dürr-ül-muhtar ve Diser f?kih kitaplarinda yazilgdir. Bir Ramazanda iki defa mastürbasyon yapana kefaret de gerekir. Çünkü Ramazanin bir gününde, kaza gereken bir sey yaparak orucunu bozan kimse, bAska gününde de bu seyi kasitla yine yaparsa, kefaret de gerekir.
|