[♫ 𝕄𝔼𝕃𝕆𝔻𝕚 ♫]

Keffareti Gerektirmeyen Oruçlar Ramazan orucundan bAska hiç bir orucun bozulmasindan dolayi bir ceza ve geçmisteki kusuru düzeltme olarak iki ay oruç tutmak gerekmez. Çünkü Kur'an'in açik beyani, yalniz tutulan Ramazan orucunun bozulmasi üzerine keffareti gerekli kilmaktadir. Ramazan orucunun bozulmasindan dolayi keffaret gerekmesi için, hem sekil ve hem de mana Bakimindan iftar (orucu bozan bir sey) gerçeklesmelidir. Bu da, âdet olarak gidalanmak, tedavi olmak veya lezzetlenmek kasd? ile yenip içilen seylerden birini kendi istegiyle ve kasden yutmakla veya bir canli kigiye kendi istegiyle kasden iki yoldan biriyle cinsel iliIki kurmakla meydana gelir. Bunda inzal olmasi sart degildir. Bunun için gida sayilmayan, beden için elvesili olmayan, aslen murdar olup kendisinden tiksinilen bir seyin RiZa ile ve kasden yenip içilmesinden veya bir ilâcin agizdan bAska bir yerden içeriye akitilmasindan dolayi keffaret gerekmez. Yine, diri bir insana bAska bir taraftan veya ölü insana normal yoldan, ölü veya diri bir hayvana herhangi bir taraftan isteyerek yapilan ve inzal bulunan temaslar da bu hükümdedir. Yalniz kazayi gerektirir. Dinde yasak ve haram olan isleri yapmak da ayrica azaba sebeb olur. (safiîlere göre, ölü veya hayvan hakkindaki cinsel iliIki keffareti gerektirir. Çünkü bu halde, oruca engel olan bir temas bulunur. Keffaret, oruç tutmamanin degil, orucu bozmanin bir cezasidir. Bunun için bir kimse, Ramazanda oruca asla niyet etmedigi gibi, asla iftar da etmeyip imsak etmis bulunsa (oruç tutsa), üzerine yalniz kaza lâzim gelir. Fakat imam Züfer'e göre, oruç için mutlak surette imsak yeterlidir. Bunun için, niyet bulunmasa da, yalniz imsak yapilsa oruç tutulMus olur. Artik ne kaza, ne de keffaret lâzim gelir. Bu durumda kasden yapilacak bir iftar hem kazayi, hem de keffareti gerektirir. Yine; Oruca asla niyet etmedigi halde, gündüzün kasden iftar edilse, yalniz kaza gerekir. Böyle bir yersiz davranistan dolayi, ayrica sorumluluk dogar. Tevbe edip mAgfiret dilemek gerekir. Fakat keffaret gerekmez. Yine, geceleyin niyet edilmeyip sabahleyin zevalden önce (nehar-i er'înin yarIsindan önce) oruca niyet edilip de, ondan sonra kasden iftar edilecek olsa, yine yalniz kaza gerekir, keffaret gerekmez. Bu imam Azam'a göredir. Iki imama göre (imam Muhammed imam Ebû Yusuf), niyet bulunmaksizin imsak edilse (oruç tutulsa) veya zevaldan sonra iftar edilse, kaza lâzim gelir, keffaret gerekmez. Fakat zevalden önce iftar edilse, hem kaza, hem de keffaret gerekir; çünkü zevalden önce oruca niyet edilmesi mümkündür. (imam Malik'e göre, bir özrü bulunmadigi halde iftar eden her mükellef üzerine keffaret gerekir. imam safiî'ye göre, yalniz cinsel iliIkiden dolayi keffaret gerekir ve bu is tekrarlandikça, keffaret de tekrarlanir. Çünkü keffaretlerde ibadet manasi daha yüksektir. ?badetlerde tedahül (birkaç keffaretin bir sayilmasi) mümkün degildir.) Ramazanda oruca niyet etmis bir kimse için bilerek ve isteyerek yenilmesi ve içilmesi keffareti gerektiren seylerden bir kismi sunlardir: Ekmek, yemek, Yag, peynir, busday, kavrulMus arpa, Yag ile yogrulMus dari otu, pismis veya çis et, su, kar, dolu, sebze sulari, karpuz, kavun, Yag ve kuru meyveler, Yag olup temiz bulunan karpuz kapusu, üzüm tanesi, taze küçük üzüm yapragi, yenen Diser yapraklar, bitkiler, safran, misk, kâfur, herhangi bir ilâç, yenmesi âdet halinde olan çamur, kilermeni, gebenin cani isteyip yiyecegi çamur, bütün içkiler, tütün, nargile, enfiye, emilen bir sekerin bogaza giden tadi. Bunlarda, yenip içilmek Bakimindan seklen iftar bulundusu gibi, bedenin yararina elvesili bulunmalari veya bunlarla lezzetlenilmesi Bakimindan da mana yönünden iftar vardir. Kasden yutulacak bir tas, bir demir, bir kursun, bir çekirdek, kuru kabuklu bir findik veya badem, orucu bozar. Kazayi gerektirirse de, keffaret icab etmez. Çünkü bunlarda seklen iftar varsa da, yenilmeleri âdet edinilmediginden mana Bakimindan iftar yoktur. Yine, yutulan bir kâist parçasi, bir pamuk, adi çamur, bir toprak, kuru bir ot, bir saman parçasi, yetismemis ayva, tanesi kuru veya Yag kabuklu ceviz tanesi, kabuklu yumurta kazayi gerektirirse de, keffareti gerektirmez. Çünkü âdet Bakimindan bunlarla gidalanilmaz ve bunlarda tedavi kasdedilmez: Kuru fIstik ise, içi oldusu halde çignenirse, keffareti gerektirir. Çignenmeden yutulursa, keffareti gerektirmez. FIstigin basi yarilmis olsa da, hüküm yine ayngdir. Kuru pirinç, kuru dari, mercimek, fig de keffareti gerektirmez. Çünkü bunlarla gidalanmak âdet degildir. Buruna kaçan su veya akitilan ilâç da böyledir. Çünkü bunlarda, RiZa ile yutup iftar yapmak yoktur. Sadece bir yararlanma ise, yalniz kazayi gerektirir. BAskasinin tükrüsünü, bAskasinin agzindan çikmis olan lokmayi, kendi agzindan çikip da biraz disarda kalmis olan lokmayi alip yutmak da yalniz kaza gerektirir, keffaret gerekmez. Çünkü insan yaratiligi Bakimindan bunlardan tiksinir. Geçerli sayilan rivayete göre, kan da böyledir. Fakat dostun tükrüsünü alip yutmak, Ramazan orucu için keffareti gerektirir. Çünkü bununla lezzetlenilir. Afyon gibi sarhogluk veren kuru otlar da böyledir. Sonuç Keffaret, insanlari bazi islerden engellemek içindir. Bu engelleme, yenip içilmesi âdet olan ve yaratilig geregi kendilerine meyil duyulan seylere kasi uygulanir. Insanlar yaratiligi geregi tiksinecegi seylerden zaten kaÇinacaklari için bunlardan dolayi zorlamaya gerek yoktur. Yenilmesi âdet halinde olan bir seyi Ramazanda oruçlu iken unutarak agzina alan kimse, oruçlu oldusunu hatirlayinca hemen onu agzindan çikarip atmasi gerekir. Fakat agzindakini çikarmayip yutarsa, üzerine keffaret gerekir. Ancak agzindan çikarir da onu soguduktan sonra yutacak olursa, yalniz ona kaza gerekir. Çünkü böyle bir seyi yutmak tiksinti veren birseydir. Bir kimse, fecir dogdusu halde, henüz dogmamistir zann? ile sahur yemegini yese veya günes batmamis oldusu halde, batti sanarak iftar etse, üzerine kaza gerekir, keffaret lâzim gelmez. Çünkü kasden iftar etmis degildir. Bir kimse, Ramazanda zevcesine: "Bak, fecir dogmus mu, dogmamis mis" dedikten sonra, kadin bakip henüz dogmadigini haber vermesi üzerine, o kimse oruca ayKirs bir harekette bulunsa; fakat daha sonra fecrin dogmus oldusu anlaislsa, kendisine yalniz kaza gerekir, keffaret gerekmez. Fakat kadin fecrin dogmus oldusunu bilerek böyle bir harekette bulunMus ise, ona keffaret de lâzim gelir. Iki kimse günesin battigina, iki kimse de günesin henüz batmamis oldusuna sahidlik ettigi halde iftar edilecek olsa ve sonradan günesin batmamis oldusu anlaislsa, bundan dolayi da ittifakla yalniz kaza gerekir. Keffaret gerekmez. Insanlarin hukukunda iki kimsenin sahidligi isbata yeterli oldusu gibi, oruç hakkinda da böyle sahidlik ettikleri halde, bir kimse yemek yeyip sonradan fecrin dogmus oldusu anlaislsa üzerine hem kaza, hem de keffaret gerekir. Bunda ittifak vardir. Bu konuda bir seyin yoklusuna sehadet (fecrin dogmadigini söylemek) isbat hususundaki sehadete (fecrin dogmus olmasina) kasi çikamaz. Fakat bu hadisede böyle sehadet edenler birer kimse olsa, yalniz kaza gerekir. Çünkü fecrin dogusu hakkinda bir kiginin sahidligi tam bir delil degildir. Unutarak bir sey yiyen veya fecir dogmusken, henüz dogmamistir sanarak veya uyku halinde oruca ayKirs bir harekette bulunan kimse, artik orucunun bozuldusunu zannederek tekrar kasidli olarak yese, üzerine keffaret gerekmez. Bu unutma ile orucunun bozulmayacagini bildigi halde iftar etse, imam Azam'a göre yine keffaret gerekmez. Sahih olan da budur. Çünkü bunda orucun bozulma süphesi vardir. Kendisine içten kusuntu gelen veya agzina su verirken hata eseri bogazina su kaçan veya bir kadinin güzelligine bakan kimse, bununla orucun bozuldusunu sanarak Ramazanda kasden iftar edecek olsa, üzerine keffaret gerekmez. Fakat bununla orucun bozulmayacagini bildigi halde iftar etse, keffaret de gerekir. Çünkü burada süpheye yer yoktur. Bir kimse Ramazanda gündüzün misvak kullansa veya g?ybet etse de bu yüzden orucun bozuldusunu sanarak iftar etmekle üzerine keffaret gerekmez. Fakat bununla orucun bozulmayacagini ögrenmis ise, keffaret gerekir. Ramazan günü ihtilâm olan kimse, orucunu bozsa bakilir: eger bu ihtilâmla orucunun bozulMus oldusunu zannetmis ise, üzerine keffaret gerekmez. Fakat bununla orucun bozulmayacagini biliyordu ise, keffaret gerekir. Ramazan ayinda oruçlu oldusunu unutarak cinsel iliIkide bulunan kimse, oruçlu oldusunu hatirlar hatirlamaz, kendini geri çekse, orucu bozulMus olmaz. Sonradan inzal zarar vermez. Bu, bir ihtilâm gibi olMus olur. Fakat hiç hareket etmeksizin inzal oluncaya kadar duracak olsa, kendisine yalniz kaza gerekir. Fakat kendisini tahrik ettigi takdirde, keffaret gerekir. Çünkü bu durumda cinayet tamamlanmis olur. Kendini geri alip tekrar münasebette bulunmak da, böyle keffareti gerektirir. Böyle bir iliIkinin ikinci fecir zamanina rastlamasi halinde de hüküm aynen geçerlidir. Bir kadin oruca niyet ettikten sonra uyudusu veya geçici olarak cinnet getirdigi halde, kocasi onunla iliIki kursa, orucu bozulur, üzerine yalniz kaza gerekir, keffaret icab etmez. Ramazan günü nefsini bir çocusa veya bir mecnuna teslim edip cinsel iliIki kuran oruçlu bir kadin hakkinda ittifakla keffaret gerekir. Ramazan günü zor kullanmak suretiyle yapilan cinsel iliIkiden dolayi, bu ise zorlanan kimseye yalniz kaza gerekir, keffaret gerekmez. Zor kullanmak, can almak, bir azayi (organi) kesmek veya bunlardan birine sebebiyet verecek sekilde dövmekle yapilan zorlamadir. Yalniz üzüntü ve aci verecek derecede olan dövmek veya yalniz hapsetmek suretiyle yapilan bir zorlamadan dolayi orucu bozmak keffareti düsürmez. Bir yolcu zevaldan önce memleketine (ikamet vatanina) dönmekle bir sey yememis oldusu halde oruca niyet edip ondan sonra kasden orucunu bozacak olsa, üzerine keffaret gerekmez. Zevalden önce iyilegip kendine gelen bir mecnun niyet etmisken, sonra orucunu bozarsa, ona da keffaret gerekmez. Orucunu bozan kimseye, o gün oruç tutmamasini mübah kilacak bir hal gelirse, ondan keffaret düser. Misal: Saglikli bir kimse, Ramazanda oruca niyet etmisken, gündüzün orucunu bozsa da ayni günde bayilsa veya bir kadin âdet görmege baglasa yahut oruç tutamayacak bir halde hastalansa, üzerine yalniz kaza gerekir, keffaret gerekmez. Dogru olan görüs budur. Bunlar birer semavî özürdür. Fakat böyle bir kimse, kendini yaralayip da oruç tutamaz hale gelse, sahih olan görüse göre, üzerinden keffaret düsmez. Çünkü bu duruma düsmeye kendisi sebeb olMustur. Yine, orucu açtiktan sonra isteyerek veya zorlanarak yolculusa çiksa, yine keffaret düsmez. Çünkü yolculuk semavî bir özür degildir. Sefere (yolculusa) çiktiktan sonra orucu bozmak ise, yalniz kazayi gerektirir. Çünkü o gün aslen oruç tutmakla mükellef degildi. Ramazanda oruçlu olarak yolculusa baglamis bir kimse, unutMus oldusu bir seyi almak için evine dönüp de bir sey yedikten sonra tekrar yola çiksa, üzerine keffaret gerekir. Çünkü evine dönmekle yolculuktan çikmis oldusundan yemek yedigi sirada mukim sayilmistir. Fakat beldenin evlerini geçtikten sonra bir sey yeyip de, ondan sonra evine dönüp yine bir sey yiyecek olsa, üzerine keffaret gerekmez. Böyle yedikten sonra yolculuktan tamamen vazgeçmis olsa da yine keffaret gerekmez. Çünkü bu yemesi bir ruhsat (izin) haline rasgelmistir. (Zahirîye mezhebine göre, yolculuk halinde oruç tutmak nassa (Kur'anin hükmüne) ayKirs olacagindan aslen caiz degildir. Diser mezheblere göre, yolcu serbesttir; dilerse, orucunu tutar, dilerse tutmaz. Sonradan kaza eder. Öyle ki, kendisine zarar vermezse, orucunu tutmasi bizce daha iyidir.)

[Etiketler:]

Etiketler: keffareti gerektirmeyen oruçlar