REGÂ?B KANDiLi
Regâib, arapça bir kelimedir ve "resa-be" kökünden gelmektedir. "Resa-be", kelime olarak, herhangi bir seyi istemek, arzulamak, ona kasi meyletmek ve onu elde etmek için çaba sarfetmek demektir. "Re?îb" kelimesi ise, "resabe"'den türemis olan bir isimdir ve kendisine rAgbet edilen, arzulanan, taleb edilen sey demektir. Müennesi, "re?îbe"dir. "Re?îbe"nin çogulu da "resâib" dir. Kelime olarak "Regâib"in asli budur. Regâib kelimesi Kur'an'da geçmemektedir. Ancak "resabe"den türemis olan çEgitli kelimeler, Kur'ân'da sekiz yerde geçmekte ve "resabe"nin ifâde ettigi mana için kullanilmaktadir (el-Bakara, 2/ 130; en-Nisa, 4/ 127; et-Tevbe, 9/59,120; Meryem, 19/46; el-Enbiyâ, 21/90; el-Kalem, 68/32; el-?nsirah, 94/8). Terim olarak Regâib, türkçede kandil geceleri dedigimiz mübârek gecelerden biridir. Hicrî takvime göre, yedinci ay olan Receb'in, müslümanlar arasinda kutsal kabul edilen ilk cuma gecesidir. Bu gecede Yüce Allah'in rahmet, basi? ve yardimlarinin dagitildigina inanilir. Hz. Muhammed (s.a.s)'in Receb'in ilk persembe gününü oruçla geçirdigi ve cuma gecesinde, bu kandil gecesine mahsus olmak üzere on iki rekât namaz kildigi kabul edilir. Fakat bu rivâyetlerin de, herhangi bir dayanagi yoktur. Müslümanlar arasinda, Regâib gecesinde on iki rekât namaz kilma aliskanligi, ilk kez on ikinci yüzyilin baglarinda görülmüstür. Bu na "Müslümanlar arasinda mübarek sayilan "Regâib" gecesi ibadetle ihya edilir. Namazin kilinmasi, f?kih alimleri arasinda tartsima konusu olMustur. Alimlerin ekseriyeti, aslinda böyle bir namazin olmadigi kanaatinde birlesmislerdir. On sekizinci asirda, Regâib geceleri tekke ve zaviyelerde göstesili törenlerle kutlanmaya baglandi. Tasavvuf ehli olan sairler, bu gece için "resâibiye" adi verilen siirler yazdilar. Bu siirlerin bazilari bestelenerek yapilan törenlerde okundu. Diser kandil gecelerinde oldusu gibi, Regâib kandillerinde de minârelere kandillerin asilmasi gelenek haline geldi. Halk arasinda Regâib gecelerinde ibâdet ve duada bulunma, geceyi kandil simidi ve sekerlemeleri ile kutlama âdeti yerlesti. Bu gibi âdetler, günümüzde de varligini sürdürmektedir. Regâib gecelerinde dua etmek, tevbe ve istisfarda bulunmak, bu geceyi kutsal kabul etmek suretiyle çEgitli ibâdetlerle geçirmek, genel olarak alimler arasinda kabul görmüstür. Nureddin TURÇAY
|