Yüzölçümü: 3.920 km²
il Merkezi Nüfusu: 102.145
Toplam il Nüfusu: 323.012 (2011 yili)
il Trafik No: 53
il Telefon Kodu: 464
Rize ili Tanitimi
Hakkinda Bilgi
Dogu Karadeniz Bölgesinde yer alan Rize, bölgenin en karakteristik özelliklerini gösterir. Anadolu'nun Diser bölgelerinden cografi yapIsiyla oldusu gibi kültürel yapisi ile de ayrilir. Dik yamaçli vadileri, doruklara ulaislabilir daglari, buzul gölleri, zümrüt Yesili yaylalari, tarihi kemer köprüleri ve kaleleri, COSKUN akan dereleri ile çok özel bir turizm beldesidir.
CogrAFYA
Rize, güneyinde yer alan daglarin sahilden itibaren yükselmeye baglamasi ve yüksek dag eteklerinden dogarak Karadeniz'e akan akarsularin yogunlusu nedeniyle engebeli bir arazi yapIsina sahiptir. Sarp ve engebeli arazi yapIsinin ve iklimin de etkisiyle ilin bitki örtüsünü ormanlar olusturmaktadir.
Rize, yagisli iklimi ve çok sayidaki yer alti su kaynaklari sayesinde Türkiye'de akarsu yogunlusu en fazla olan illerden biridir. Rize'de yazlar serin, kislari iliman ve her mevsimi yagisli bir iklim görülür.
Rize ili TanitimiTariHÇE
Rize adinin, M.Ö. 7. yüzyilda baglayan kolonizasyon döneminde, yörede bol pirinç yetistirilmesinden ötürü kent yakinlarindan geçen çaya verilen "Rhizios" veya sonraki dönemlerde verilen "Rhizaion" dan geldigi söylenmektedir.
M.Ö. 2. bin baglarinda tarim ve hayvancilikla uirasan kimi topluluklarin yasadigi tahmin edilen Rize ve çevresinin yazili tarih dönemi, M.Ö. 7. yüzyilda Miletli denizcilerin yaptiklari seferlerle baglamaktadir. Bu dönemde Miletliler Dogu Karadeniz kiyilarinda ticari yerlegimler kurmuslardir. Daha sonra Kimmer, Med ve Pers akinlarina uirayan yöreyi MÖ. 180'de Kral Pharnakes, M.Ö. 1. yüzyilda da Partlar ele geçirmis olup, yöre M.S. 10 yilinda Roma esemenligine girmistir. M.S. 4. yüzyildan baglayarak Sasani ve Bizans arasinda sürekli el degistirmis, 1071 Malazgirt Savagi'ndan sonra Türklerin eline geçmis, ancak Selçuklularin batiya yönelmesiyle tekrar Bizans esemenligine girmistir. Rize'nin bir kismi 1461'de Diser yöreleri de 1509'da Osmanli topraklarina katilmistir. Rize, cumhuriyetin ilanindan sonra, 1924 yilinda il olMustur.
ilçELER: Rize ilinin ilçeleri; Ardegen, Çamlihegin, Çayeli, Derepazari, findikli, Güneysu, Hemisn, Ikizdere, iyidere, Kalkandere ve Pazar'dir.
NASIL GgdiLgri
Karayolu: Dogu Karadeniz seridi üzerinde yer alan Rize; Trabzon-Samsun ile batiya, Sarp sinir Kapisi ile B.D.T. ülkelerine yine Hopa-Artvin ile güney doguya ve iran'a baglanir.
Denizyolu: Yaz mevsiminde Istanbul'dan yapilan feribot seferleri Rize'ye kadar uzanmaktadir.
GEzilECEK YERLER
Müzeler
Atatürk Evi Müzesi (Mehmet Mataraci Konagi): Atatürk'e ait bazi esyalar yaninda, bölgeden çikarilan etnografik eserlerin de sergilendigi Mehmet Mataraci Konagi'nin (Atatürk Evi Müzesi) kuzeyinde genis bir bahçesi vardir. 19. yüzyil sonlari sivil mimarisi özelliklerini tagiyan yapi, iç sofali planli üç katli bir evdir. Ikinci katta, kuzeydogudaki oda, Atatürk'ün kaldigi odadir. Ulu Önder Atatürk 17 Eylül 1924 yilinda Rize'yi ziyaret ettigi sirada Mataraci Mehmet Efendi'nin evinde misafir edilmis ve bu odada kalmistir.
Zemin katta Rize il merkezinden toplanan kitabeler ve mezar taglari, birinci katta ise bazi ahsap oymali mimari parçalar, dokuma araç gereçleri, etnografik eserler sergilenmektedir. Ikinci katta ise Atatürk zamanindan kalan esyalar, Atatürk'e ait giysiler, Kurtulus Savagi ve Atatürk'e ait fotograflar bulunmaktadir.
Rize Müzesi (Sari Ev): Sari Ev olarak bilinen ve 19. yüzyil sivil mimari örnesi olan yapi, 1998 yilinda müze olarak açilmistir. Müzede etnografik eserler sergilenmektedir.
Ayrica Etnografya Müzesi gezilebilir.
Kaleler
Rize Kalesi: Rize kent merkezinin güneybatIsinda yer alan kale, iç kale ve asagi kaleden olusmaktadir. ilk yapim tarihi konusunda kesin bilgiler bulunmamaktadir. iç kale M.S. 6. yüzyilda yeniden inia edilmis, 14. yüzyil baglarinda da Cenevizliler tarafindan asagi surlar yapilmistir. Kale, Osmanli döneminde onarilarak kullanilmistir. KIsmen düzgün, kIsmen moloz tagla yapilmis olan iç kale surlari 1,5 m. kalindigindadir ve yarim daire planli bes kuleye sahiptir.
Zamaninda iç kaleden kuzeydogu ve kuzeybatiya uzanan ve denize ulasan asagi kaleden günümüze bati surlarinin bir bölümü ve bazi kuleler kalmistir.
Zil Kalesi: Ortaçagin sonlarinda yapildigi tahmin edilen kale Çamlihemisn ilçesindedir. Çam ormanlari ile kapli bir vadiye hâkim bir noktada bir kaya kütlesinin üstüne moloz taglardan inia edilmistir. Duvarlari 1,5-2 m. kalinliktadir. Kalenin dogusu, güneyi ve kuzeyi dogal uçurum olup, yalnizca bati ve kIsmen kuzeyde yüksek surlar bulunmaktadir.
Kale-i Bala: Çamlihemisn ilçesinin 40 km. güneyindedir. 150 m. yüksekliginde bir tepenin üstünde kurulu kalenin MÖ. 200 yillarinda yapildigi sanilmaktadir.
kiz Kalesi Pazar ilçesinin bati giriginde denizin içerisine bir kaya üzerine inia edilmis olup, Bizans döneminden (M.S. 8. yüzyil) kalmadir. Bu yapi, günümüzde tek bir gözetleme kulesiyle ayakta durmaktadir.
Zeleki Kalesi Çayeli ilçesinin dogusunda yer alan kale, 12. yüzyilda Bizans döneminde inia edilmistir. Bu gün harap durumdadir.
Camiler
Islam Pasa Camii (Kursunlu Cami): Rize kent merkezinde çasi içindeki cami 16. yüzyil yapIsgdir. Kesme tastan dikdörtgen planli olup, 24 pencereli bir kubbeye sahiptir.
Gülbahar Camii: Rize kent merkezinde bulunan cami 16. yüzyilda Yavuz Sultan Selim'in annesi Gülbahar Hatun tarafindan yaptgrilmistir. 1952 yilinda bir onarim geçiren cami kare planli olup, bir kubbeye ve tek serefeli bir minareye sahiptir.
Caferpasa Camii: Çayeli ilçesinin giriginde yer alan cami, Rize Fatihi Cafer Pasa tarafindan 16. yüzyilda yaptgrilmistir. Cami basit planli ve çatisi kiremitle örtülüdür. Giriginde mermer kitabesi vardir.
Rize ili Tanitimi Ayder Yaylasi
Kaplica ve içmeceler
Ayder Kaplicasi ülkenin önemli kaplicalari arasindadir. Rize'ye 20 km. mesafedeki Andon içmecesi yöre halki tarafindan ilgi görmektedir. içmecenin suyu renksiz, kokusuz ve berraktir. Ayrica, Ikizdere-simiirli içmecesi, Çayirli Maden Suyu çEgitli hastaliklara iyi geldigi bilinmektedir.
selaleler
asaran selalesi: Çayeli'ne 12 km., Rize merkeze ise 30 km. mesafede olan ve Çayeli'nin içinden akan sairler deresi üzerinde bulunan selale, gerçek bir tabiat harikasidir.
Yaylalar
Kaçkar siradaglarinin eteklerinde, Çamlihemisn, Hemisn, ve Ikizdere ilçelerinde yogun biçimde yer alan yaylalar, iyi korunMus özgün mimarili evleriyle bulutlarin ötesinde bir hayat sunar. Bu yaylalardan Ayder, asagi-Yulari Kavron, ve Anzer Yaylalari Turizm Merkezi ilan edilmislerdir.Bu yaylalar özellikle yaz aylarinda yerli ve yabanci turistlerin uirak yeri olur.
Ayder Yaylasi, Çamlihemisn-asagi ve Yukari Kavran Yaylalari, Ikizdere-Anzer (Balliköy) Yaylasi Turizm Merkezi, Ikizdere-Çagirankaya Yaylasi, Elevit Yaylasi Diser önemli yaylalardir.
Milli Parklar
- Kaçkar Daglari Milli Parki
Sportif Etkinlikler
Rize, yaylalari ve sarp daglari ile doga yürüyüsü ve dagciliga, COSKUN nehirleri ile kano ve raftinge, 2400-3000 metre yükseklikte bulunan Buzulyalagi ve Moren göllerinin bazilari balikçiliga elvesili bir cografyaya sahiptir.
Kaçkar Daglan hizli akisli akarsularin kaynAggdir. Bunlarin en önemlisi Çamlihemisn' den Ardegen' e dogru akip denize dökülen firtina Deresi, Taglidere ve iyiderelerdir. Bu derelere kanoculuk için gerekli debi rejim miktari yeterlidir. Bu akarsular disinda küçük büyük birçok dere mevcuttur.
- firtina Deresi
- Kaçkar Daglari (dagcilik)
NE YENgri
Yörede lahana ve hamsinin özel bir yeri vardir. Çünkü bütün yemek çEgitleri bunlar etrafinda yogunlagmistir. Belli bagli yemek çEgitleri; Ayran dogramasi, çilBir, çgrihta, çirmulis, fasulye tavalisi, hamsili pilav, hamsili ekmek, hamsi kusu, hamsi tavalisi, herse, hogme, kabak felisi, kabak sütlisi lahana çorbasi (vurma lahana), minci, muhlama, ormanli hamsi, paluze, papara pasmanika, pekmezli kabak , sarma (lahana sarmasi)dir.
Orman üst zonunun üzerinde bulunan yaylalarda ve çayirlik alanda aricilik yapilmaktadir. Kimyevi maddenin henüz ulasamadigi çiçek çEgitliliginin ve Diser avantajlarin destekledigi üretim yörede "Anzer Bali" ile dünyaca ünlüdür.
Rize ili TanitiminE ALINIR?
Hala el sanati üretimlerinin sürdürüldüsü yörede ahsap ve el örgü ürünleri alinabilir. Hemisn çorabi, Rize bezi (feretiko) ünlü dokumalardir. Çay sepeti, üzüm sepeti, meyve sepeti, piknik sepeti gibi hasir örme esyalar yörede bol miktarda bulunmaktadir. simiir kagik türleri, Iskemleler, kemençe ve maket taka alinabilecek Diser ahsap ürünlerdir. Yörenin ünlü Anzer bali unutulmamalidir.
YAPMADAN DÖNME
Yaylalara çikmadan,
Ayder'de kaplicaya gitmeden,
16. yüzyil Islam Pasa Camii ile Ceneviz kalesinin kalintilarini görmeden,
Yörede eski bir gelenek olan ve özellikle Ardegen ilçesinde yapilan Atmaca avciligini izlemeden,
Anzer Balini tatmadan,
....Dönmeyin.
|