[k@rcicegi]

Aksaray Yüzölçümü: 7.570 km² il Merkezi Nüfusu: 182.339 (2011) Toplam Nüfusu: 378.823 (2011) il Trafik No: 68 il Telefon Kodu: 382  aksaray yol haritasi Hakkinda Bilgi Aksaray'in ilçeleri: asaçören, Eskil, Gülasaç, Güzelyurt, Ortaköy ve Sariyahii'dir. Cografyasi: Aksaray, kuzeyden Kirsehir, dogudan Nevsehir, güney dogudan Nigde, kuzey batidan Ankara ve bati ve güneyden Konya illeri ile çevrilidir. Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölünün güneydogusunda yer alan Aksaray ilinin yeryüzü sekillerini, Hasan Dagi, Melendiz Daglari ve Ekecik Dagi gibi eski volkanik daglar ile bu daglardan püsküren lavlarin meydana getirdigi platolar ve ovalar olusturmaktadir. iklimi: Aksaray ilinde Iç Anadolu iklimi olan karasal iklim özellikleri görülmektedir. Yazlar sicak ve kurak, kislar ise soguk ve genellikle karli geçmektedir. Aksaray ili TanitimiTarihçesi: Kapadokya Bölgesi içinde yer alan Aksaray ili, MÖ. 8.000'den itibaren iskan edilmistir. agikli Höyük, Akeramik Neolitik Döneme ait Anadolu' daki ilk köy yerlegimlerinden birisidir. Tarihi süreç içerisinde Aksaray çEgitli medeniyetlere begiklik yapmistir. MÖ. 3000-2000 yillari arasinda Asur Ticaret Kolonileri Devrinde en önemli ticaret merkezlerinden birisi kent merkezi yakinlarindaki Acemhöyük'tür. ilde daha sonra Hitit, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanli Dönemleri yasanmistir. MS. 1. yüzyilda havari Aziz Paul ve müridleri tarafindan Anadolu'da yayilmaya baglayan hiristiyanlik çok tanrili Roma taraftarlarinin büyük tepkisine neden oldusundan, ilk hiristiyanlar korunmak amaciyla bu yöreye gelmislerdir. 1142 yilinda Selçuklu esemenligine giren, 1923 yilinda il olan Aksaray, 1933 yilinda Nigde iline bagli ilçe, 1989 yilinda ise tekrar il olMustur. Ne Yenir: Aksaray’da hububat üretiminin genis bir alana yayilmis olmasi ile bundan yapilan yiyecekler, hayvanciligin gelismis olmasi dolayisi ile yemek kültürüne yansimis, bamya çorbasi, çörek, ?epe, eriste, kuskus, mayali, dolma manti, soganlama, çisleme, sasisburma, hösmerim bilinen yöresel yemeklerdir. Helvadere kasabasinin da alabaliklari lezzetleriyle ünlüdür. Ne alinir: Türk hali dokumaciliginin bugün Anadolu’ da devam ettirildigi yerlerden birisi de Aksaray taspinar’dir. taspinar halilarinin günümüze degin korudusu özelliklerden bir tanesi atki, çözgü ve düsüm iplerinin tamamen yün olmasidir. ?plerin renklendirilmesinde ise genelde dogal boya kullanilmaktadir. taspinar halilari taban, kelle, çift somya, minder, namazlik, yastik, heybe ve egerlik örtüsü adi verilen çEgitlerde dokunMustur. Son yillarda en çok yastik ve yen halisi denilen çift hali dokunmaktadir. Aksaray' a nasil gidilir? Karayolu: Aksaray dogu ve bati, kuzey ve güney yönlerinde uzanan karayollarinin kavsaginda ve Kapadokya'nin giriginde yer almaktadir. Aksaray'in ilçeleri: asaçören: asaçören ilçesi M.Ö. III ve VI y.y.’da Hititler zamaninda yerlegim alani olarak kullanilmis, daha sonra Bizanslilar zamaninda Kapadokya sinirlari içerisinde kalmistir. Bu zamana ait belgeler ilçe sinirlari içinde kalan TAskale ve Kilise mevkilerinde ki kalintilardan anlaislmaktadir. Eskil: Eskil, Tuz gölünün güneyinde Aksaray ili’ne 67 km. Konya ili’ne 115 km. uzaklikta düz bir ova üzerinde kurulMustur. Yüzölçümü 1601 km², nüfusu 22.212′dir. Eskil halki genelde çifçilikle uiragmakta olup, Busday, arpa ve sekerpancari yetistirmektedir. Ortakuyu, Kösk, Çukuryurt, Hacseyvatli (höyüklü), Mutlu, Culfa, Sarsak, Tosun yaylalarinda höyükler mevcut olup, buralardan mimari eser döküntüleri, insan, ilah ve ilahe heykelleri kalintilari çikmaktadir. Bizanslilardan kalma tiyatro yeri kalintilari günümüzde mevcuttur. Gülasaç: agikli Höyükte Mamasun Baraji nedeniyle yapilan kurtarma kazilarinda yörede M.Ö. 8000 yillarinda insan topluluklarinin yasadigi tespit edilmistir. Gülasaç’a bagli Saratli ve Camiliören köylerinde yeralti sehirleri bulunur. Güzelyurt: Günümüzde “Yüksek Kilise” olarak bilinen “Analipsis Tepesi” ve civarinda çok miktarda islenmis obsidiyenden (volkanik cam) yapilmis tas baltalar ve seramik parçalarina rastlanmasi, burada “Kalkolitik Çagi” insaninin yasadigini göstermektedir. Manastir Vadisi, Ihlara Vadisi, Analipsis Tepesi civarindaki “Peri Bacalari”, Göreme ve Zelve gibi Kapadokya Bölgesi yüzey sekillerine iyi bir örnektir. Deniz seviyesinden 1485 m. yüksekliktedir. Burada tam bir yayla havasi hüküm sürer. Ortaköy: ilçede yapilan kazilarda elde edilen buluntular buralarin Eski Tunç Çagi’na uzanan tarihini ortaya çikarmistir. Büyük Türk mutasavv?f? Yunus Emre’nin türbesi Ortaköy’ün Sarikaraman kasabasi yakinlarindaki Ziyaret Tepesindedir. Nora (Viraniehir) Antik Kenti Aksaray ili Tanitimi Nora (Viraniehir) Antik Kenti Aksaray’in 30 km. güneyinde Hasan Dagi’nin eteginde kurulMus olan antik Nora kasabasi stratejik mevkide önemli bir askeri merkezdir. Roma ve Bizans dönemlerinde önemini koruyan kasabada bugün birçok kilise bulunmaktadir. Ayakta kalan yapilar Bizans dönemine aittir. Bu kiliseler kIsmen tahrip olmuIsa da çEgitli freskler halen göze çarpmaktadir. agikli Höyük Aksaray’in 25 km. güneydogusunda yer alir. 1989 yilindan beri arkeolojik kazilar yapilmaktadir. agikli Höyük Anadolu’da Akeramik Neolitik Dönem’e (günümüzden on bin yil önce) ait en eski “ilk köy yerlegimlerini” sergileyen önemli ören yerlerinden biridir. Musular Höyük Aksaray’in yerlegim tarihinin agikli Höyük’ten sonraki en eski örneklerinden birini olusturan Musular Höyük, Gülasaç ilçesi kizilkaya köyünde, Melendiz Irmagi’nin batIsinda yer almaktadir. Musular’a ilk kez günümüzden 8000 yil önce yerlegildigi saptanmistir. simdiye kadar iki ana dönem tespit edilmistir. Bunlardan ilki prehistorik terminolojide “çanak çömleksiz neolitik” olarak adlandgrilan akeramik dönemdir. Sonraki yerlesme evresi “çanak çömlekli” evreye aittir. Bu dönemde yerlegenler önceki yapi kalintilarini düzlemis, bunun üzerine kalinca sarimsi renkte bir toprak tabakasi sermis ve bu düzlem üzerine kendi yapilarini inia etmislerdir. Acemhöyük Aksaray’in 18 km. kuzeybatIsinda Yesilova’dadir. M.Ö. 3000 yilinda iskân görmüs, en parlak devrini M.Ö. 2000-1750 yillarinda yasamistir. sehrin o zamanki ismi kesin olarak bilinmemekle beraber, yerli ve yabanci bilim adamlari tarafindan Purushanda oldusu sanilmaktadir. 1948 yilindan itibaren sistemli bir sekilde devam eden kazilar neticesinde Höyükte Assur Ticaret Kolonileri dönemine ait büyük bir saray ve deposu ortaya çikarilmistir. Üçüncü katta açiga çikarilmis olan iki saray yapisi yalniz Acemhöyük için degil, Anadolu mimarlik tarihi açIsindan da önemlidir. Aksaray ili Tanitimishlara Vadisi : Bugün görülebilir 14 durumda kilise mevcuttur. Bunlardan 10 kadari canliligini ve renk uyumunu korumaktadir ve halen gezilebilmektedir. Vadi, dogal yapisi itibariyle 9. yüzyildan itibaren kegisler ve rahipler tarafindan çok uygun bir inziva ve ibadet yeri, savas döneminde ise dinlenme, korunma yeri olarak kullanilmistir. Vadide yer alan kiliselerde “Hz. Isa’nin Dogumu”, “Müjde”, “Ziyaret”, “MIsir’a Kaçig”, “Son Akiam Yemegi” gibi incil’de geçen konular fresko teknigindeki resimlerde betimlenmistir. Ihlara Vadisi’ndeki kayalara oyulMus freskli kiliseler, korunarak yeryüzünde egine rastlanmayan bir tarihsel ve dinsel miras olarak günümüze dek varliklarini sürdürmüslerdir. ilk çaglardan itibaren tabiatla tarihin bir arada bulundusu Ihlara Vadisi’ndeki kiliselerin resim teknigi iki kIsma ayrilir. Ihlara civarindaki kiliseler Kapadokya tipi diye bilinen sanat özelliklerini gösterir. Yer Alti sehirleri : ildeki yer alti sehirleri genellikle Güzelyurt ve Gülasaç ilçelerinde yogunluk kazanmakla birlikte, gerek merkez ilçe ve gerekse Ortaköy’de de yer alti sehrine rastlamak mümkündür. Güzelyurt ilçe merkezi ve Manastir Vadisi’nde 3 adet açik yer alti sehri vardir. Gülasaç ilçesinde Saratli Yer Alti sehri ziyarete açilarak, aydinlatilmistir. Camiler, Türbeler, Kiliseler Ulu Camii, egri Minare (kizil Minare), Tapduk Emre Türbesi (Tapduk Emre Köyü), seyh Hamid-i Veli (Somuncu Baba) Türbesi (Merkez), kiliçarslan Türbesi (Merkez) : seyh Cemaleddin-i Aksarayi itifakhanesi, Çilehanesi ve Mescidi Aksaray’in en önemli cami ve türbeleridir. Aksaray Cami, Türbe ve Kiliseleri Ulu Cami (Karamanoglu Cami-Merkez) yisma bir tepe üzerinde bulunan caminin kitabesinde, 1408-1409 yillarinda Karamanoglu Mehmet Bey tarafindan Mimar Mehmet Firuz Bey’e yaptgrildigi yazilgdir. Tipik bir Karamanoglu eseri olan caminin en önemli özelligi; abanozdan yapilmis, Selçuklu devri ahsap iiçiliginin saheser bir örnesi olan minberidir. egri Minare (kizil Minare-Merkez) Selçuklu dönemine ait olup, 1221-1236 yillari arasinda yapildigi sanilmaktadir. kirmizi tusladan yapildigi için kizil Minare olarak anilmaktadir. Taptuk Emre Köyü ve Türbesi (Taptuk Emre Köyü) Aksaray ilinin kuzeyinde 20 kilometre mesafede bulunan köy, küçük Ekecik Dagi’nin eteginde kurulMus olup Taptuk Emre’ye ait oldusu söylenmektedir. dag eteginin en üst kIsminda ise son yillarda yeniden çevre düzenlemesi yapilan cami ve türbe bulunmaktadir. Taptuk Emre’ye ait oldusu söylenen mezar bozulmadan üst kIsmina tas sanduka yapilmistir. Yunus Emre Türbesi (Resadiye Köyü-Ortaköy) Aksaray ilinin Ortaköy ilçe merkezine 20 km mesafede Resadiye köyündedir. Türbenin bulundusu tepe, halk tarafindan ziyaret tepesi olarak bilinmektedir. Kaya Cami (Güzelyurt) Güzelyurt ilçe merkezindedir. XIV. yüzyildan kalmis oldusu sanilmaktadir. Selime Sultan Türbesi (Selime Köyü) Selime köyünde bulunan türbe, gerek mimari, gerekse dekoratif yönden erken devir özelliklerini göstermektedir. Türbede tas ve tusla iiçiligi iç içedir. Mimari stili ve malzemeleri yönünden XIII. yüzyilin baglarina tarihlenmektedir. Kilise Cami (Aziz Gregorius Kilisesi) (Güzelyurt) Güzelyurt ilçe merkezindeki hiristiyanlik dönemi eserlerinden olup, Ortodoks alemi için büyük önem tasimaktadir. M.S. 385 yilinda kapali haç planinda inia edilmistir. Daha sonra çEgitli ilave ve tamiratlarla degigiklise uirayan kilisenin, çan kulesi minare haline getirilerek camiye çevrilmistir. Aksaray ili TanitimiAziz Anargiros Kilisesi (Güzelyurt) Güzelyurt ilçe merkezindedir. Kapali haç planinda olan kilise, kubbeleri ve kolonlor? dahil olmak üzere tümü kayaya oyularak yapilmistir. Kilise, son olarak 1884 yilinda tamir görmüstür. Kubbesindeki 1887 tarihinden, fresklerinin onarimindan üç yil sonra yapildigi anlaislir. Günümüzde Vatikan’dan buraya gelip haci olanlar vardir. Aziz Anargiros’un yortu günü olan 1 Kasim günleri kilisede hastalar büyük bir tören düzenleyerek sabahlara kadar dua etmektedir. Sivisli Kilise (Güzelyurt) Kasaba içinde kayadan oyma bir kilisedir. Kubbede, ortada Hz. Isa ile Hz. Meryem’in, kenarlarda havarilerin portreleri yer almaktadir. Selime Katedrali (Selime) Kayalara oyulMus yüksek bir yerde olan katedral içinde iki sira halinde sütunlar mevcuttur. Bu sütunlar katedrali üç sahana ayirmistir. Kale Manastir Kilisesi (Selime) Kapadokya’daki dini kuruluslarin en büyüklerindendir. Manastir VIII. ile XIV. yüzyil veya X. yüzyil, kilisedeki figürlü freskolar ise X. yüzyil sonu ile XI. yüzyil baglari arasina tarihlenmektedir. Isa’nin göse çikIsi, müjde, Meryem gibi tasvirleri vardir. Yüksek Kilise (Merkez) kizlar manastir olarak bilinen kilise, dik kayalar üstüne tas oymadir. il merkezine yaklagik 3 km mesafededir. kizil Kilise (Sivrihisar) kirmizi kesme tastan yapildigi için kizil Kilise adini almistir. Kilise V.-VI. yüzyila tarihlenmektedir. Antik Nora Viraniehir (Helvandere Kasabasi) Aksaray’in 30 km güneyinde Hasan Dagi’nin eteginde kurulan kasaba, Roma ve Bizans döneminin önemli yerlegimlerindendir. Kasabada bugün bir çok kilise kalintisi bulunmaktadir. Ayakta kalan yapilar Bizans devrine aittir. Bu kiliseler kIsmen tahrip olmuIsa da çEgitli freskler halen göze çarpmaktadir. Aksaray ili Tanitimiasaçalti Kilisesi (Daniel, Pantanossa-Ihlara) Ihlara Vadisi içerisinde, vadiye gisi merdivenlerinin güney kIsmindadir. Freskolarda, vahiy, ziyaret ve dogum, MIsir’a kaçig, Hz. Isa’nin vaftizi ve Hz. Meryem’in ölümü islenmistir. Kubbede ise, göse çekilis sahnesi yer alir. Pürenli Seki Kilisesi (Ihlara) Kayaya oyulMus dört bölümden olusmaktadir. Narteks zemininde mezarlar mevcuttur. Freskolar X. yüzyil basi ile XII. yüzyil arasina tarihlenmektedir. Peygamberlerin kehaneti, Meryem ve piskoposlar, müjde, ziyaret, çobanlarin tapinmasi gibi, Isa’nin çocuklusu ve incil’den çEgitli sahneleri konu alan tasvirleri önemlidir. Kokar Kilise (Ihlara) IX. yüzyilin sonuna veya XI. yüzyilin ikinci yarIsina tarihlenen freskolarindaki konular oldukça zengindir. Son yemek, çarmiha gerilme, Mesih’in defnediligi, göse çekilme, havarilerin görevleri gibi zaman zaman konu bütünlügü gösteren tasvirleri ilginçtir. Kilisenin iki mezar odasindaki süslemeler, kirmizi boya ile yapilmis ilk örneklerdir. egritas Kilisesi (Ihlara) Çok büyük bir tapinak ve vadinin en eski yapilarindan oldusu anlaislan kilisenin Meryem’e ithaf edildigi, dogu duvarindaki bir kitabede belirtilmistir. Iki melek arasinda oturan Isa, iki melek ve alti piskopos arasindaki Meryem, Hz. Yusuf’un rüyasi, MIsir’a kaçig, vaftiz, Kudüs’e gisi gibi tasvirlerin yer aldigi fresklerin oldukça yipranmis olmalarina kasin, boyalarinin çok renkli ve canli olusu dikkat çekmektedir. Sümbüllü Kilise (Ihlara) Manastir mekanlari iki kat halinde kaya kütlesine oyulMustur. Mikail ile Cebrail arasinda Meryem, Isa ve fgrinda üç ibrani genci ile azizlerin tasvirleri vardir. yilanli Kilise (Ihlara) Kuzeyindeki ve güneyindeki dar haç kollari, tavani kabartma bir haçla bezeli merkez mekani çevreler. Çarmihta Isa, Kudüs’e gisi, MIsirl? Meryem’in gömülmesi, ziyaret gibi tasvirler vardir. Saint Georges Kilisesi (kirkdamalti Kilisesi-Belisirma) Bölgedeki en yüksek kilise olup, 1283-1295 yillari arasinda yapildigi sanilmaktadir. Kilisenin kitabesi kilisenin tüm çevresini dolanmaktadir. Kilisedeki fresklerde incilin hikaye ettigi tüm konular ile Selçuklu Sultani II. Mesud’un resmi tasvir edilmistir. Bahattin Samanligi Kilisesi (Belisirma) Tek koridorlu bir kilisedir. Kuzey ve bati yan duvarlara oyulMus birer hücre ile güney duvara oyulMus üç hücre kubbesi de begik çati seklindedir. Direkli Kilise (Belisirma) Kilisenin içindeki kapidan kegislerin türbelerine ve kilisedeki görevlilerin ikametgahlarina gidilmektedir. Kilise üstündeki sütunlarda ikiser sira halinde resimler vardir. Azizlerin ve Havarilerin iki taraflarinda kitabeler görülür. Bir manastir kilisesi olup XI. ve XIII. yüzyillara tarihlenmektedir. Ala Kilise (Belisirma) Köyün kuzeyinde ve vadinin dogu yamacinda kayaya oyulMus bir kilisedir. hiristiyanligin serbest bir hale gelmesinden sonra yapilmistir. Cephesinin üst kIsminda Havarilerin ve azizlerin resimleri yer almaktadir. Dogum, Anastasis, Kudüs’e Gisi, MIsir, Meryem’in Takdis Edilmesi gibi tasvirler yer almaktadir. Karagedik Kilisesi (Belisirma) Dik kayaya yaslanmis otlarla örtülü bir tepe üzerinde kurulMustur. XI. yüzyil Bizans üslubunda yapilmis büyük bir kilise olup, Çanli Kiliseyi andirmaktadir. Hanlar Alayhani Aksaray-Nevsehir karayolu üzerinde Alayhan köyü sinirlari içerisindedir. Hanin ön ve avlu kismi yikilmistir. II. kiliçarslan döneminde Uçbeyi olan Pervane Bey tarafindan yaptgrildigi tahmin edilmektedir. Öresin Han Aksaray-Nevsehir karayolunun 22 km.sinde, Selçuklulardan kalma bir handir. Orta kubbesi ve kapisi yikilmistir. Pencereleri mazgal seklindedir. Altisar kemerli gözleri vardir. Aksaray ili TanitimIsultan Hani 1228-1229 yillarinda Alaaddin Keykubat tarafindan yaptgrilmistir. Selçuklu devrinin mimari tas iiçiligi ve süsleme sanatlari Bakimindan saheser bir örnektir. Ticari ve askeri açidan önemli olan Konya-Aksaray yolunun emniyetini saglamak için kurulMustur. Yazlik, kislik, mescid ve ahir bölümlerinden olusan klasik Selçuklu hanlari tipindedir. agzikara Han Aksaray-Nevsehir karayolunun 15.km’sinde bulunan han, Osmanli kaynaklarinda Hoca Mesud Hani olarak geçmektedir. yapimi 1231 tarihinde Alaaddin Keykubat döneminde baglanmis, 1239 ‘da G?yaseddin Keyhüsrev devrinde tamamlanmistir. Hamami, imareti, yazlik ve kislik bölümleri ile tam tegekküllüdür. Hanin kapisi Selçuklu tas süsleme sanatinin tüm özelliklerini gösterir. Kaplicalar Ziga Kaplicalari Aksaray’da termal turizm denilince Ziga Kaplicalari akla gelir. Aksaray’a 35 km. mesafede Ihlara yolu üzerindedir. basta romatizma hastaliklari olmak üzere metabolizma bozukluklari, sindirim sistemi hastaliklari, deri hastaliklari, göz hastaliklari ve kadin hastaliklari ile nevralji, nefrit ve Kirsk çikik vakalarina iyi gelmektedir. Pasa Hamami Osmanli devri eserlerindendir ve sehir merkezinde Zinciriye Medresesi yanindadir. II. Abdülhamit Seraskeri Haci Ali Pasa tarafindan yaptgrilmistir. Kadin ve erkek kIsimlari vardir. Dört kubbelidir. Hamam ildeki tastan yapilmis tipik ve tek Osmanli eseridir. Kus Gözlem Alani Egmekaya Sazligi Kus Alani ve Tuz Gölü Kus Alani Aksaray ili sinirlari içinde bulunmaktadir. Konya Kapali Havzasi Sportif Etkinlikler dag-Doga Yürüyüsü Hasandagi dagcilik ve kis sporlari yapmaya elvesilidir. Halen yerli ve yabanci dagc? gruplarinin rAgbet ettigi Hasandagi’nda. Klimatizm, orman içi dinlenme alani ve yaylacilik ile dag bisikleti, atli tur gezintileri ve doga yürüyüsü yapilmaktadir. Olta Balikçiligi Mamasun, Hirfanli ve Kültepe baraj göllerinde tatli su levregiyle aynali sazan baliklari yetistirilmektedir. Yine çok sayida bulunan göletlerde levrek, sazan, alabalik ve yayin baligi yetistirilmektedir. Melendiz daglarindan dogan ve Tuz Gölüne bogalan Ulusrmak’ta çok sayida mercan baligi bulunmaktadir. Mamasun Baraj Gölünde yetistirilen tatli su Istakozu (kerevit) yurt disina ihraç edilmektedir.

[Etiketler:]

Etiketler: